SURAT KI FATHER: Separation of Church and State

Dear Father, Bilang Simbahan o bilang mga miyembro kan Simbahan sala daw po na magtaram manonongod sa gobierno o sa pulitika? Ano po an boot nindang sabihon na ‘Separation of Church and State’? Minagalang, Gener Dear Gener, Napapanahon an saimong hapot. Kun an simbahan minataram manonongod sa pulitika o minatao nin pagtuyaw sa gobierno igua nin tulos na minakurahaw: “Separation of Church and State”. Dakul kan mga ini sala an pakasabot o dai nasasabotan an saindang sinasabi. An “Separation of Church and State” na sinasabi sa ‘Constitution’, sa totoo lang, naka-address sa gobierno. Boot sabihon dai puede mag-pabor an gobierno sa sarong relihiyon. Dai man ini puede magpirit kan mga tawo sa sarong relihiyon. Kaya igua nin separation. Alagad dai ini nagbabawal sa Simbahan o sa mga miyembro kaini na magpahayag kan saindang opinyon o posisyon sa mga isyu. Asin an Constitution mismo nagsasasbi kaini: “No law shall be made respecting an establishment of religion, or prohibiting the free exercise thereof. The free exercise and enjoyment of religious profession and worship, without discrimination or preference, shall forever be allowed. No religious test shall be required for the exercise of civil or political rights.” (Article 3 , Section 5). Malinaw na marhay na dai binabawalan kan batas na magpahayag an Simbahan o an saiyang mga miyembro na magpahayag orog na ta an mga miyembro kaini mga namamanwaan (citizens) man. Kun kaya lehitimo, tama asin susog sa derecho an pagpahayag kan Simbahan o kan mga miyembro kaini kan saindang opinyon o posisyon sa mga isyu sa banwaan o sa nasyon. Kun siring, sala na magsabi: ‘Dai puede magtaram an simbahan o an mga miyembro kaini dapit sa gobierno o sa mga isyu huli ta may separation of Church and State.’ Bakong tama an interpretasyon na ini. Ika, bilang Filipino; an mga Catolico, bilang mga Filipino; an mga miyembro kan ibang relihiyon, bilang mga Filipino, igua nin derecho o ‘may karapatan’ na magpahayag kan saindang boot, opinyon o posisyon sa mga isyu sa barangay, munisipalidad, syudad, o nasyon. Kun an gobierno magpugol sa simbahan o sa mga miyembro kaini na magtaram o magpahayag, ini pagtumang, laban sa mga derecho na yaon sa Constitution. Minagalang, Father