Rebyu nin Libro

Hagong: Mga Osipon PVMSantos & HFV Peñones, Jr. eds. 2012, AdNU Press, 183 p.

Bikolinismong pagrurip sa mga osipon sa Hagong ki Mitadel Aureus AN Bikol Express saro sa mga manamiton na pagkakan na may manlainlain na sangkap na minatatak asin minapulot sa dila kan mga Bikolnon. Dawa suanoy na pagkakan, padagos man na binabakal asin pignanamitan kan mga tawo huli ta malipot man ini o mainit, halos parehas man an siram. Sa pagkakan na ini sakong maitatampad an mga tinipon na osipon sa Hagong. An mga osipon, arog kan Bikol Express minapainit, minapagirumdom kan orag asin gayon kan kulturang Bikolnon. Si mga osipon sa Hagong liwat na minapagirumdom an mga istoryang minabwelta sa suanoy na pagbuhay liwat man sa presenteng panahon. Kun uuguron, naipapaheling sa librong ini an pigsasabing estetikang Bikol na orag, gayon, ugay asin bansay kan sarong obra. Enot an orag, an mga istorya naibabalangibog gamit an manlainlain na tataramon sa Bikol na hale sa mga probinsya kan rehiyon. An “Ginubat” ki Ed Uy, gamit an tataramon kan banwaan kan Gubat Sorsogon; “Sari na si Sarina” ki Irmina Volante-Torres sa parteng Rinconada; igwa man Bikol Tabaco, Bikol Naga, asin iba pa. Sa paagi kan mga osipon na ini piguurgolyo dae lang an mga lugar sa Kabikolan, kundi pati na an orag kan manlainlain na mga tataramon gikan sa mga probinsya. Ikaduwa an gayon. An mga osipon minahagong kan mga pagbuhay asin pagtubod kan mga gurang na padagos man na tinutubudan kan kadaklan sa rehiyon. Halos an 22 na osipon magagabat sa pagmate nin huli ta sinasalming kan mga ini an pagtios, giyera, pagpapaagom, kasakitan, baransagan, pagdukot sa mga kaakian, asin mga pagbabagong ipinipirit sa Kabikolan. An mga istorya dae lang minahagong sa mga talinga kan mga adal na buot kaining ipasabot sa mga parabasa, kundi pati an gayon kan literatura asin kulturang Bikolnon. Ikatulo an ugay. An mga parasurat kan mga osipon, mga Bikolnon. Nin huli ta an mga parasurat na ini pamilyar sa mga gawi asin pagtubod sa Bikol, saindang napapararom asin malinaw na naibabalangibog an mga istorya. Puon sa pangaran kan mga karakter, mga metapora na minagamit kan tadik, dakulang sira, Caramoan, Magsaysay Avenue, sundang, asin limon, pagkaraw sa pagkakasunod-sunod kan mga pangyayari naipapaheling na an buot kan mga parasurat, bako sana para makasurat nin sadiring istorya kundi ta saindang namumutan an pagsasadiring pagtubod kaya natural asin magayon basahon an saindang mga istorya. Ikahuri an bansay. Sa kagabsan masasabing an Hagong bako sanang mga osipon na minaeksplikar kan kulturang Bikolnon, kundi ini minapaintindi sa mga parabasa na mamidbidan kan mga Bikolnon an sadiring istorya asin pagbuhay. An mga osipon danay na minapaisip sa mga parabasa, na kun sinda an mga karakter, pano daw ninda dadarahon sa karahayan asin isasalbar an buhay sa tahaw kan mga gawi sa pigeerokan sa banwaan. Liwat an Hagong sarong patunay na an mga Bikolnon maoorag nin huli ta naipapabisto, naisasaray, naibabalangibog an kagayunan kan sadiring mga osipon, asin minapaisip bako lang sa mga Bikolnon na parabasa, kundi kun igwa kutana nin dakitaramon, sa bilog na nasyon. Mababakal an mga kopya kaini sa Ateneo de Naga University Book Store, Xavier Hall.