Mt. Isarog

Bako ining pagpatakot o pagpahadit sato gabos ngonyan na panahon, kundi pagmuklat kan satong mga mata na an satong pigtitingag na Bukid Isarog---garo damulag kakusog, mayaman sa gabos na nabubuhay na pananom, hayop, asin insekto, saro palan na aktibong bulkan na panu-pano nin tubig. Kun maliwanag an saldang na mayong uran silag na marhay hali digdi sa Naga an busay kun saen nagbubulos an tubig hali sa kairaroman asin kaitaasan kan Bukid Isarog.

Nakapalibot sa pamitisan kan heganting bulod kan Camarines Sur iyo an ciudad nin Naga, banwaan kan Calabanga, Tinambac, an capital town kan Pili, an municipyo kan Ocampo, Tigaon, asin Goa kun saen rinibong tao an naka-istar. Sa hampang kan Isarog sa panggilid kan Naga an mga saradit na banwaan kan Bombon, Magarao, Canaman, Camaligan, Minalabac, San Fernando, asin Gainza saka Milaor (an huring duwa an pig-aapod na lubot kan planggana o Bicol River Basin Area).

Mantang nagkakasiribot an mga tao sa CALABARZON lalo na sa mga provincia kan Batangas asin Cavite kan magtuga an bulkan Taal kan nagtalikod na semana, si Charmagne Seechung kan Barangay Concepcion kan Naga biglang nagpost sa saiyang facebook account: Magtabang kita sa mga tugang tang taga Batangas na biktima kan pagsabog kan bulkan Taal, pero mag-andam man kita, kun iparayo nin Diyos, magtupga nin tubig an satuyang padangat na Mount Isarog. Dapat ngonyan pa lang may preparasyon kita, maguin andam sa anuman na pwedeng mangyari.

Kun an Mount Pinatubo sa may Zambales asin Pampanga nagturog nin labing 600 na taon asin nag-guios lang kan 1990 na nagbuga nin lahar sa manlaen-laen na kataraid na banwaan asin ciudades, pigtalbong an mga simbahan, kamposanto, edeficio asin kaharongan, an Isarog na mayo sa tala kan istorya na nagtuga sa laog nin rinibong taon: tano ta dai ini maka-mata sa laog kan rinibong taon na pagturog asin istorbohon kitang yaon digdi sa palibot.

(Sabi ngani an nagpalayas kan base militar kan America sa Pilipinas iyo an biglang pagtuga kan Mount Pinatubo).

An Taal ngani labi lang 70 anyos kan ini ultimong mag-alboroto. Kan enot pa ngani daang panahon kan ika-17ng siglo, inabot 6 sagkod 7ng bulan an pagbuga nin aso’, paglinog sa irarom kan bulkan an namate sa ibabaw asin nakadanyar nin kadakol na propiedades, mga buhay nin tao, hayop, asin pananom, sabi pa ngani poon sa dakulaon asin halangkaw na bulkan nagbagsak ini naguin sadit-sadit na sana sa tahaw kan danaw nin Taal.

Sa pinaka-ultimong nakakabigla asin mamundong pangyayari makaherak an kamugtakan kan mga namamanwaan pati kahayopan sa pig-aapod na volcano island mayo man binawian nin buhay resultado kan pagtuga pero nawaraan sinda nin hanapbuhay, na kaipuhan magdurulag pasiring sa hararayo asin salbadong lugar. Nagmukna nin mga evacuation centers sa Tagaytay City, Santo Tomas City, an iba ngani naka-abot pang Metro Manila nganing magdulag sa kalamidad. Pasalamat ta marhay an ugali kan mga Pilipino, despuestong magdamay sa lalong madaling panahon maski ihuhungit na sana ipinapanao pa, maski naisulot na bado ipapasulot pa sa iba, mga bulong maskara asin kun anu-ano pa an pigwawaras ninda sa mga tugang na nanganga-ipo.

Madadalan sa TV, madadangog sa radyo, mababasa sa diyaryo makatriste an kamugtakan kan mga biktima kan kalamidad. An gobyerno local asin nasyonal dai man nagpapabaya. An mga ibang nasyones sa kinaban yaon man an pagtabang pati an International Red Cross.

Ngonyan pa sana maguin andam kita, dai na kita naghalat sa anunsyo kan PHILVOCS.Isipon ta na an Isarog pwedeng magtuga maski ngonyan o sa aga.

Enot pirmi kitang magpangadye na dai man lugod mangyari an bagay. O dai na ngona, pero preparado kita. Kun kan panahon ni Noah pakalinis nin 40ng aldaw asin 40ng banguing sige-sige an uran, nagbaha an kinaban pero antes kaiyan nakaguibo siya nin arko na sinakayan kan saiyang pamilya asin mga piling hayop, insekto, pananom na naisalbar sa dakulang dilubyo kaya naipadagos an buhay kan mga nilalang nin Diyos.

Sabi ni Mr. Seechung, sarong negosyante asin alumnus kan Hope Christian School asin Ateneo saka ni Rey Cabrera, dating pulis kan Milaor, ano masarakat kita sa Tangkong Vaca sa Libmanan asin Pamplona o sa Puting Gapo kan Minalabac tanganing makasalbar an satuyang buhay kun magpungot an Isarog? Ano magibo kita nin dakulang barko na arog kan Titanic na pasakayan nin rinibong mga tao? Ano madurulag kita pasiring sa halangkaw na lugar arog kan Libmanan, Ragay asin Sipocot o sa Mount Labo kan Camarines Norte? Pano an mga mawawalat tang mga kaharongan asin importanteng mga gamit pati mga ataman na hayop? Pano maibitaran an lagduan na pagkawara nin buhay nin tao?

Sabi ni Seechung, dapat langkawan an calamity fund ngonyan pa lang.

Sabi ni Cabrera adalan na marhay ngonyan pa lang an mga dapat guibohon asin dapat likayan.

Imbitaran sa programang Ini an Totoo an mga opisyales kan PHILVOCS tanganing maaraman tulos gabos na mga hiro-hiro sa ibabaw, sa irarom asin pang-gilid kan Mount Isarog.