Magayon an musikang Bikolnon
Iyan ang pinagkasararoan kan mga speakers buda reactors sa natatapos pa lang na 5th O’Bikoliana Lecture Series na may titulong “Ano daw idtong sa gogon”nadangog asin nadalan sa bilog na kinaban.
An taonan na O’Bikoliana Lectures Series pigpartisiparan o pig-ayunan nin mga piling Bikolano na eksperto sa linya nin musika asin nakaka-intiendi saka nag-aaram kan saindang pig-sasabi.
An mga parataram asin reactors hali sa mga darakulang universidad sa Albay, Camarines Sur asin Naga.
“Magayon an musikang Bikolnon” an titulo kan kanta ni Alma Ros, sarong Nagueṅa, na nanggana sa 2nd Bikol Music Festival kan 1983.
Burunyog an gabos bako lang mga eksperto kundi pati mga ordinaryong Bikolanong na nag-antabay na madahom an tanog Bikol orog na kun an gamit na lyrics iyo an lunguaheng Bikolnon.
Segun sa saro sa mga nagtaram, an kalag o espiritu kan kanta yaon sa lengguahe maski siisay an compositor kan melodiya.
Maski sikat an nagkakanta arog kan Bikolanang si Nora Aunor na taga-Iriga, o si Victor Wood na Buhinon, Rhodora Silva kan Sipocot, Imelda Papin kan Presentation, si Carmen Camacho kan Catanduanes, o si Bugoy Drilon kan Ocampo dai man aram kan mga taga-Manila o taga- Mindanao na tagahanga o maski sa abroad na Bikolana palan sinda asin orgolyo kan ronang Bikol.
Ikaduwa, sabi kan saro man na nagtaram an mahalaga sa likod kan musikang Bikolnon iyo an colaborasyon (collaboration) o pagtarabangan kan gabos na imbuelto sa sarong kanta maguin an kompositor kan melodiya, an nagsurat kan lyrics, an mga miyembros kan banda o orchestra dapat magtarabangan para sa sarong pangaturogan na maibalangibog an sonata na mapabisto kan magayon na musikang Bikolnon na iyo an pinaka sa gabos.
Dapat mayong irisipan kundi saro sana an direksyon iyo na mapa-orog an musikang Bikolnon.
Sa huroron kan apat sinda gabos nagtutubod na dapat permi asin padakulon an mga fiesta nin turugtugan o karantahan kan musikang Bikolnon tanganing makapili kan mga pinaka-magagayon hali sa anom na provincias asin pitong ciudades kan ronang Kabikolan.
Sa radyo ngani asin telebisyon dapat pinapatugtog bako lang semanal kundi aro-aldaw an mga magagayon na recordings, tapes o plaka kan musikang Bikolnon.
Kan dekada 80 sagkod 90 an mga sikat kadtong Bikol songs arog kan “Bikolano Ako”, “Ranga”, “Sarong Bangui”, “Boses ni Lolo”, nadadangog sa aire por medyo kan manlaen-laen na radio stations sa Bikol.
Ngonyan baga mayo na maski an rap-rap ni Andrew E. na taga-Bula silencio na.
Kadto may mga ralabanan an mga compositor sa Partido, Rinconada asin Naga, kadto may mga politikong nagsusurog kan musikang Bikolnon arog ka Villafuerte asin Fuentebella pero ngonyan mayo na baga.
Saro pang suhestyon kan mga nakadangog kan duwang oras na webinar na nadangog kan mga Atenista, asin Coligeala sa Canada, sa Europa, sa Australia, sa Tsina partikularmente sa Hongkong asin Taiwan, sa Singapore asin sa Middle East iyo na madangog man daw ninda na magkanta sa tataramon na Bikol halimbawa “Si Nanay, Si Tatay” si Vice-Governor Papin, si Guy sa kantang “Kudot-kudotan”, si Victor Kahoy magkantang “Ano daw idtong sa gogon”, asin si Bugoy Drilon “Pantomina”.
Apesar na famuso na sinda garo baga supog na magkanta nin mga purong Bikolanong sonata.
Puerte an naguin bunga kan proyektong idto kan Ateneo de Naga HS 66 na may legacy project na O’Bikoliana Library sa Ateneo asin taonan na lecture series na nagtotokar kan dapit sa lenguahe, kultura asin estorya kan Bikolandia.
Pigpupunduhan an proyekto kan mga 66rs bako lang digdi sa lokal kundi pati sa Metro Manila asin kan mga asensado nang batchmates sa abroad poon pa kan 2016 sa okasyon kan ika-50ng kompleanyo kan saindang high school batch.
An muyang sabihon kan O’Bikoliana iyo an O’B na duwang primerong letra kan pangaran ni Fr. James O’Brien SJ., an Jesuitang maestro sa Ateneo na nagtaong importancia sa lenguaheng Bikolnon ta segun saiya mas magayon asin makolor pa kesa sa tataramon na English.
Si Fr. O’Brien namundag kan Septembre 8, 1927 sa New York City, nagtukdo sa Ateneo kan dekada 60-70 asin pig-introducir niya an subject na Bikol Culture.
Siya an nagmukna kan literary magazine sa high school na An Maogmang Lugar, boot sabihon an Bikolandia bako lang an Naga.
Siya an nagwalat kan high school subject na Bikol Culture na pig-adalan kan mga eskwela dapit sa kultura, lenguahe, asin estoryang Bikolnon.
Siya an nagsadol sa mga juven na Bikolano na dai pagbayaan an Kabikolan, mag-estar digdi asin pa-asensuhon ini, asin mag-adal nin agrikultura sa pagtubod na an pagtanom asin pag-uma iyo an tunay na harigui kan ekonomiya.
An replay kan webinar pwede pang maantabayanan sa Youtube maski anong oras ngonyan.
Salamat asin congratulations sa Ateneo HS ‘66 espesyalmente ki Prof. Gregorio “Goyo” Castilla Ph.D. na naka-base sa Las Vegas USA, an pinakapusog na harigui asin matagas na poste kan proyektong ini.
Tanganing magdanay asin dai matahuban nin “obscuridad” susog sa terminong ginamit kan saro sa mga eksperto an musikang Bikolnon dapat pirmeng maggamit nin lenguahe o tataramon.