Broadcasting sa Bikol, 1950-1972
Nagbukas an radyo sa Bikol paka-giyera mundial numero II, huring parte kan dekada 40. Didikit pa an transistor radyo sa anom na provincias kan rehiyon. Gamit baterya o pila lang.
Maski pati nagtitino an pila asin nagkikiri-kiti na sana an transistor pinipirit pang patanugon. Pigbabalad-balad lang ang basang tela tanganing maalang asin magtanog pa maski dikit.
Mga palagong-lagong pa an boses kan mga announcer kadto. Arog ki Art Toralba asin Dottie Flores.
Saro sana an radio station kadto an ABS CBN DZRB/ AM na nakabase enot sa Canaman Cam. Sur tapos nagbalyo sa ciudad nin Naga sa presenteng kinamumugtakan ngonyan sa harani kan Camarines Sur Provincial Hospital sa barangay Concepcion kataid kan highway.
Kan dekada 50 nagpoon nang magdakol an paradangog kan DZRB, the voice of Bikolandia, 5k an kusog kan tanog na dangog bako lang sa Bikol kundi abot sa Samar asin Quezon provinces.
Huring parte kan dekada 50 kadakol nang paradangog sa radio ta dakol naman tindang transistor radyo na piglalako kan manlaen-laen na tindahan, ahente asin kompaniya.
May kuryente na kadto sa Naga(Bicol Electric Company kan mga Sison) asin Legazpi pero dikit pa an may takod kadaklan transistor man giraray.
Duman na nagsikat an mga pangaran na Eddie Alanis. Arnold Abragan, Bert Neri, Noli Santa Cruz, Jess Volante, Beth Ireola, Del Delos Santos, Roger Villamor, Eddie Valenciano asin iba pa.
Pagpoon kan dekada 60 nagbukas an Filipinas Broadcasting Network, DZGE asin DZEB AM na may sanga sa Tuguegarao, Lucena asin Legazpi.
Nagbukas man an ABS CBN nin sanga sa Legazpi na sarong AM station. Duman na nagsikat si Jimmy Alanis tugang ni Eddie na naguin station manager kan ABS CBN sa Legazpi.
Sa Naga an mga sikat apuera ki Alanis si Soṅia Leaṅo, primerong manager kan FBN, Paco Felecidario, Sal Fortuno, ika-duwang manager kan FBN na nagtagal na pinakahalawig sa pwesto, Sal Orbon, Fiorell Salvo, Saavedra alyas Tsokolate.
Nadangog na an boses ni Noli Mapa, Ruben Ocampo alyas Lolo Beloy, Felipe T. Bio alyas Bio-bio kan “Apat na Tagulipdan”, George Dumagiun, Sammy Garcia, Manny Enalpe, Arnold Sayson, Ben Almeda, Didoy saka Napi.
Apuera kan ABS CBN asin FBN nagbukas na an DZDR na saderi man kan mga Ravanera na taga Naga. Maogma na an aire sa radio kaidto.
An mga anoouncer na taga-Naga pig-iimbitaran na maguin emcee sa Daet Cam. Norte, Tagcawayan, Quezon, Polangui asin Pioduran Albay asin sa Burias Masbate.
Nagpoon na an mga varity shows sa entablado arog kan Dalan sa Kalangitan, Liberty Big Show, Eddie Alanis Show na tampok sa Eddie Alanis, Arnold Abragan asin Sal Orbon.
Kan si Sal Fortuno na an hadi sa aire kan FBN boses nya lang an nadadangog sa mga newscasts. Kool na kool, mayong komentaryo, very objective, purong bareta sana.
Kan panahon man n aini nagsikat si Rufo Tuy Jr. poon sa DZRB nagbalyo sa DZDR tapos nagbalyo sa DZGE. Dai nalingawan an pambihirang Bikol , bareta sa panahon asin bareta hali sa espasyo lalo na duman sa bulan(moon) kan magtungtong an primerong tao duman.
Kan mga panahon nin mga transistor nagdanay abot dekada 70 sagkod na magdeklara nin Martial Law. Poon kadto nagbago na an tono kan radio mala ta may mga estasyon na pigpasara arog kan DZRB asin an diyaryong Bicol Mail. An natada lang na nagtatanog iyo an DZGE.
(Sa masunod an Part II kan estoryang ini tungkol sa broadcasting kan radyo asin telebisyon kan panahon nin Martial law asin paka-Martial Law).