Pensyon
An mga opisyal asin mga empleyado/empleyada kan gobyerno asin pribadong sektor, pag-abot kan tamang edad na magretira sa trabaho may natitipon na pondo na kinaltas sa saiyang sweldo na saiyang marerecibe lagduan asin dikit-dikit, halimbawa kada bulan bilang pensyon para sa saiyang paragastos lalo na sa bulong, medisina asin pagkakan.
Iyan an pensyon, pwedeng hali sa GSIS kun taga gobyerno asin SSS kun sa pribado.
Naka deposito na iyan sa banko na pwedeng makobra over the counter o sa paagui nin ATM (automatic tellering machine).
Dyan minapoon an problema.
Iba man an kaso kan mga retirado sa US Navy na dolyar an pensyon asin nakadeposito sa pribadong banko.
Nag-aaragawan an mga depository banks kan darakulang pensyon kan mga retiradong US Navy. May nangyari ngani na sarong rural bank an nag-ofrecir nin mas halangkaw na interest kan nakadepositong kwarta kun ikukumpara sa ibang banko.
An siste ta nagsara an banko ta nalugui daa, nawalat lang an deposito kan duwang darakulang tao alagad si mga dolyar na pensyon natunaw o nawara garo sabo.
An sabi kan iba an may saderi kan banko maski lugi pwedeng gulpi pa an kwarta ta naibalyo sa ibang nasyon. Si mga local depositors nawalatan nin ba-yong na mayong laog.
Sa parte kan kadaklan na pensyonado may biglang nagkakawararang kuarta na nakadeposito sa banko na pagwithdraw ninda kan bulanan na pensyon may ina na o bawas na.
Pwedeng pinaki-araman kan miyembro man sana kan saiyang pamilya o sa kadaklan kan pensyonado sa enterong Pilipinas pwedeng nalaog nin sindikato.
Saro nganing pangyayari an pensyonado nagreklamo sa depository bank na nawawaran siya nin dakulang kwarta, an sabi kan taga banko an withdrawals ginibo sa suhay na pribadong banko sa laog man guiraray kan ciudad.
Nagreklamo siya asin nag-ulay an duwang bankong imbuelto, idtong depository bank asin idtong pig-guibohan kan withdrawals sa ATM.
Pig-paabot pa sa Manila office bago madesisyonan kun baga ipapaheling kun siisay an nagwithdraw por medyo kan imahen na maheheling sa CCTV.
Naghalat siya nin anom na bulan sagkod ngonyan pero ngonyan mayo pa nin aksyon.
Ini an tunay na may iregularidad: na kumitir kaya kan depository bank o kan bangkong pigwithdrawhan. Mga pensyonado maglikay kamo.
Mas marhay pang tungkusan an saindong pensyon sa habay asin ipurupot sa habayan maski mayong interest nakakasiguro kesa may kadikit-dikit na interest nawawara pa ta iniikit nin kun siisay-isay dyan.