Care for Our Common Home

Magayon balikan an awit na kinakanta kan mga aki sa pagtukdo sainda kan kahusayan. An sabi:

An harong mi, sadit sana

pero malinigon

sagkod sa kusina.

Magkakan man kami

pirming sa lamesa

an sıra mi gulay sana.

Ini minasaysay kan mga ugali na kaipuhan manudan kan mga aki manunungod sa pagiging gumiaw sa saiyang Magayon balikan an awit na kinakanta kan mga aki sa pagtukdo sainda kan kahusayan. An sabi:

An harong mi, sadit sana

pero malinigon

sagkod sa kusina.

Magkakan man kami

pirming sa lamesa

an sıra mi gulay sana.

Ini minasaysay kan mga ugali na kaipuhan manudan kan mga aki manunungod sa pagiging gumiaw sa saiyang palibot. Kaipuhan malinig an gabos maski sa mga gilid na kan harong. An tamang ugali ni paggamit kan lamesa sa desenteng paagi nin pagkakan, kabali na an simpleng kakanon na maray sa lawas.

Ini an nagtaong inspirasyon tangani na an harong na sinambit sa awit, iyo man an maging harong kan gabos. Kun saen an tawo yaon sa sadit na harong: an satong kinaban. Kaiba ta an gabos na mga may buhay asin linalang.

Ta totoo, orog an pangapudan sa gabos sa hiwasan an paka-aram saka an pakasabot ngonian manunungod sa agyat sa tawo na pangataman an kapalibutan. Igwang namamatean kita kan sobrang pag-init kan panahon na dara kan climate change, an pagkagadan kan manlaenlaen na may buhay, pag-baha, pag-rasay kan daga, asin an makukusog na bagyo, an halawig na tag-alang, asin halawig man na tag-uran. Dakul kitang pwedeng sambiton, ini gabos huli sa marikas na pag-bago kan panahon. Sinasabi na dakula an dolot kan mga aktibidad kan tawo, na nagdadara sa pagbabago na ini.

An kahusayan kan satong kapalibutan an hinahagad sato sa paagi kan pagtanom mga kahoy, pag-recycle, paggamit kan sustainable energy, asin an pagbantay sa pagkasurugpon kan mga may buhay sa palibot ta (ecology). Napapanahon na ini na bako sanang aramon, kundi isaugali saka gibohon an agyat sato ngonian.

Si Papa Francisco maigot na gayo na sinasambit ini para sa gabos sa tawo. Minamawot niya an pagtarabang kan manlaenlaen na sector, relihiyon, asin mga nasyon tangani na durungan an gabos sa pag-ataman sa inapod niyang Common Home, an Satong Sasarong Eerokan na mayong iba kundi an satong kinaban.

Sa panahon na ini, tinatawan kita nin kaisipan na an kita boronyog sa sasarong eerokan. Kun marurumpag an harong ta, durungan kitang masakit. Kun papakarhayon ta, gabos kita matatawan kita asin an sunod na kaakian kan maginhawang kapalibutan. An kaisipan na kita gabos tarakod sa kada saro, nagpapasabot sato kan satong mahiwas na responsabilidad ta sa kada saro.

Sa enot na luwas sa column na ini, dakula an pasalamat ko sa opurtunidad na matawan nin lugar kan satong midbid na dyaryo an Bicolmail an adbokasiya sa pangataman sa kapalibutan. Ini sa paagi kaining pag-tukar asin orolay manunungod sa pangataman kan satong kapalibotan.

Sa pag-abot kan bulan nin dakulang debosyon ki Ina sa rona kan Bikol ngonian sa Setyembre, minawot kan Arzobispo kan Caceres, Rolando Tria Tirona, na sa Season of Creation, maibali an pangataman sa kapalibutan sa selebrasyon kan mga deboto ni Inang Peñafrancia. Dakula ining agyat na sa mga deboto, kaipuhan ta an hararom na paghiling kan satong katongdan kan pagdebosyon, an pag-ataman kan pagtubod asin kan satong palibot.

Siring sa aki na nagkakanta kan “An harong Mi”, kita man makanuod giraray kan ugaling kahusayan asin marahay na pangataman sa kapalibutan.

——————

An Harong Mi hale sarong awit pang-aki na minasaysay kan marhay na ugali sa harong. An kahusayan, kalinigan asin kakanon. An mga ugaling ini kaipuhan sa mas dakulang harong, an harong na sararo tang ineestaran. Ining satong harong ka atamanon: an satong Kalikasan. Sosog sa pangapodan kan Santo Papa sa Laudato Si para sa gabos na tawo na maging kabtang sa pag-ataman kaini.

Fr. Eric Bobis

anharongmi@gmail.com