Quo vadis, peryodiko lokal?
Ngonyan na tapos na an eleksyon, may mga peryodista o dyarista an nag duduwa-duwa na kun baga mapadagos pa kan pagpublikar nin semanal na isyu.
Medyo nagdyaro-jockpot si saindang ingreso kan panahon nin karampanyahan ta dakul na mga kandidato asin partido na nagbugtak nin budyet para sa publicidad kan saindang mga manok tanganing iboto kan naka-aguing eleksyon.
Pero ngonyan na tapos na an borotohan may mga nanggarana na, may mga nagkadaraog tapos naman an pagpublikar kan mga pabantulin kan mga politiko. Para sa mga publishers asin editors nin peryodiko lokal, madiklom an futuro kan saindang negosyo. An enot na problema ta si mga gurangan na peryodista marayo na. An mga nagkatarada mga baguito pa asin maluya magkalap nin mga bareta, maguin hali sa mga opisina kan gobyerno, sa mga pulisiya asin iba pang pighahalian kan bareta.
An mga eskwelahan kaya na igwa nin kurso tungkol sa journalism o development communication dai man seryoso sa saindang pagtao nin training sa mga eskwela na maguin futurong peryodista o journalists maguin sa lokal o maski duman sa Metro Manila.
An kadaklan pati kan mga reporter nag-aasa sa press releases o praise releases na hali sa mga propagandista maguin kan mga politiko o kun mga negosyante na gusto magpabalangibog kan saindang negosyo o aktibidades.
Kan enot, kadaklan kan mga produkto kan halimbawa Universidad de Nueva Caceres, Ateneo de Naga, Bicol University, University of Saint Anthony o University of Santo Tomas sa Legazpi, may exposure sa saindang school publication o sa mga lokal na peryodiko sa pagmanihar nin diyaryo, pagsurat nin bareta, paguibo nin editorial pati pagretrato nin mga pangyayari na dapat magluwas sa peryodiko. Ngonyan mayo na kaiyan ta an mga eskwela ngonyan mayo nang hilig magsurat ta nagpaparabarasa na sana kan mga yaon sa social media, kun magsurat man garo text na haralipot sarala pa an spelling asin grammar na tinutuyo pa ta an importante na makaabot sa saindang mga amigo y amigas sa man iba-ibang lugar digdi o sa abroad.
Kadaklan kan mga retrato ninda, selfie asin pasali lang kan saindang mga personal na mga kahambogan.
Grabe an kompetinsya kan social media sa diyaryo asin radyo pati TV.
Kadtong naka-aguing eleksyon nagkoncentrar si mga politiko sa propaganda, black or white, fake news, pakaraot asin mga retratong pig-magic o may camera trick o pig-photo shop. Idto an mga nagbebenta sa mga netizens.
Alagad may mga gurangan na taga-radyo na mapadagos daa sinda kan saindang negosyo maski an mga bareta sinublian bastang igwa nin mga judicial notices, legal notices, may mga individual asin negosyanteng nagpupublikar kan saindang negosyo na may bayad asin may mga politiko o mga opisyal kan gobyerno na nagtataga-witik para sa saindang regular na income.
Segun sa sainda pag-igwa pa sindang mga amigong siring buhay pa an negosyo.
Sa ibong na lado may mga seryosong publishers asin editors na gusto nang magpondo ta masakit talaga an pagkalap nin bareta, dai pa nagbabarasa an kadaklan kan tao nin mga peryodiko, dai pa tatao magbarakal nin dyaryo nag-aasa lang na duhulan pa nin kopya nin peryodiko na libre.
Pano man ngaya kami ta nagbabayad kami sa editor, sa reporters, sa mga trabador sa imprinta asin iba pa alagad an income kadidikit?
An tunay na laban ngonyan social media versus responsabling print media?