Dateline seattle: Anong nangyayari ki Digong?

Anong nangyayari ki Presidente Rodrigo “Digong” Roa Duterte? Ini an pighahapot ko aro-aldaw sa sadiri ko. Igwa kayang mga nangyayari ki Digong o may mga pigsasabi sya na dai ko maintindihan. Kan nakaaging aldaw nagbutas sya nin mga tataramon na nagtao nin takot saka sorpresa sa mga tao, mga taong may konsyensya asin pagkulog sa kapwa. Sinabi ni Digong na ipapabomba nya an eskwelahan kan mga Lumads, sarong tribo sa Mindanao, dara kan pagsuporta kaini sa mga rebeldeng komunista. Pigwarningan ni Digong an mga Lumads na gagamiton nya ang pwersa kan militar na bombahon an eskwelahan ninda ta pigtutukduan daa kaini an mga estudyante na magrebelde laban sa gobyerno. Anong klaseng presidente an may arog kaining kaisipan? Dai man lang naisip ni Digong an mga inosenteng estudyante na posibleng magkagararadan kung ipapadagos nya an arog kaining taktika. Minaluwas na garo madalion sa iya an mag gadan nin tao maski kulang sa tamang imbestigasyon. Siguro init lang nin payo an nagtolod saiya na makaisip nin arog kaining plano. Siguro presko pa sa saiyang isip an mga ginibong pag-ambush kan mga NPA sa mga suldados kan gobyerno ngonian na bulan. Maski na ngani an saiyang presidential security guards (PSG) dai pinatawad kan NPA. Angot asin ora-orada nyang kinansela an peace talk kan gobyerno saka kan CPP-NDF-NPA. An presidente dapat perming kalmado sa gabos na sitwasyon. Dapat pinagaadalan an mga datos bago minabutas nin tataramon o minadesisyon. Dai pwedeng dai pinagiisipan an sasabihon ta ano man an saiyang sabihon – suba man o bako – may mga taong matubod. Saro pa, permi nang may konsekwensya an tataramon kan siisay man na presidente kan sarong nasyon. Kaya dapat ‘measured’ asin napagisipan an sinasabi. Pero an mas ikinangalas ko kadaklan sa mga senador asin kongresista dai man lang pigkontra an sinabi ni Digong manunungod sa pagbomba nin eskwelahan. Siguro naisip ninda na nagsusuba lang si Digong. Iyo baga ini an palusot kan mga nagsusuporta ki Digong kun sya nabubuko sa mga pigsasabi nya. Sasabihon kan mga taga suporta nya na ‘hyperbole’ daa an mga kontrobersyal na tataramon ni Digong arog kan sinabi nya na gagadanon o ipapagadan nya sa mga kapulisan an mga drug addicts. An problema, kun totoong ‘hyperbole’ an mga deklarasyon ni Digong, may mga pulis na utak pulbura (bako man gabos) saka minatubod sa pigsasabi ni Digong arog ni Superintendent Marvin Wynn Marcos saka an saiyang mga taohan na pinagbabadil sa laog kan presohan si Albuera Mayor Rolando Espinosa saka si Raul Yap kan sarong taon. Mala ta nakabalik na baga sa serbisyo si Marcos saka si mga pulis na inbwelto sa paggadan ki Espinosa saka ki Yap. Ay buhay! Silensyo baga an administrasyon ni Digong sa pagbalik-serbisyo ni Marcos asin kan saiyang pagiriba. Haen an hustisya? Haen an mariribok na mga senador asin kongresista na sabi makatao sinda. Saro pa sa mga paboritong ginigibo ni Digong iyo an paggamit nin sexist na mga tataramon. An mga “rape jokes” ni Duterte garo normal lang sa iya. Natatandaan ko na nagsuba si Digong na pwedeng manlupig an mga suldados sa panahon nin Martial Law sa Mindanao. Matatandaan na kan sya nagkakampanya pa, nagsuba sya na dapat siya an naenot na naglupig sa sarong Australyanang misyonera na ginadan sa Davao. Ano an gustong patunayan ni Digong sa arog kaining pagsuba sa mga kababaihan? Ano kaya an magiging reaksyon ni Digong kun may sarong suldados sa Mindanao na magsabing gusto nya lupigan an aki nyang mayor sa Davao? An punto dapat maging sensitibo si Digong sa mga kababaihan. Dai ko maintindihan kun ano an gusto nyang patunayan sa mga rape jokes nya o sa mga pagmuda nya na, arog kan nasabi ko na, pwedeng seryosohon kan ibang tao na kulang sa tamang kaisipan. Base sa mga naobserbahan ko sa enot na taon ni Digong bilang presidente, siguro an dapat na ihapot ko sa sadiri ko bakong anong nangyayari ki Digong, kundi anong klaseng tao si Digong?