SURAT KI FATHER

Dear Father, Makaribong na po Father ngonian an mga bareta. Dai mo na po aram kun arin an tama asin an gibo-gibo sana. Ano po an masasabi mo kaini? Minagalang, Edgardo Dear Edgardo, Iyo nanggad ini an saro sa mga nakakadisturbong gayo sa mga panahon niato. Dakul-dakul an inpormasyon, alagad masakit sabihon kun arin sa mga ini an tunay asin arin an peke. Dakul an naglalakop asin nagpapalakop nin ‘fake news’. Nakakamundong gayo an siring kaining kamugtakan huli ta an paggibo asin pagpalakop nin ‘fake news’, pagpalakop nin putik asin pagmukna nin kultura nin kaputikan. An mga putik na bareta ginagamit sa manlaen-laen na dahilan: sa pag-defender, sa pag-atake, sa pagpakaraot, sa pagpalakop nin tsismis, sa palakop nin propaganda, asin iba pa. Nakakamundo ining gayo huli ta an pagpalakop nin putik o an pagbariwas nin ‘fake news’ -siisay man an nagigibo kaini o saen pa man ini -bakong senyal nin tunay na pag-uswag. Ano an masasabi mo sa sarong tawo o grupo na naggigibo nin ‘fake news’? Kun, halimbawa, ika naggigibo nin ‘fake news’ bako daw nanloloko ka? Tano ta kaipuhan pa na manloko kun marhay an gibo? Ano an futuro nin sarong persona kun siya nag-aasenso huli sa paghimo nin mga putik? Ano an padudumanan nin sarong familia na nabubuhay sa kaputikan? Sa sitwasyon na ini, ano an puede niatong gibohon? Sa kamugtakan na dakul asin manlaen-laen an mga bareta, kaipuhan na magin maingat kita sa pagdangog asin pagbasa kan mga bareta asin kan mga istorya sa ‘social media’. Kaipuhan na siyasaton niato kun saen hale an bareta. Kaipuhan na mag-eksamen kun ini totoo asin tama. Dakulang gayo an epekto kan mga salang bareta sa mga dinadarahan kaini asin sa mga persona na ginagamit digdi o ginigibohan nin salang bareta. Kontra sa tunay na pag-uswag nin tawo an paggibo asin pagpalakop nin ‘fake news’, an pagbalangibog nin putik, an pagraot sa kapwa, asin an pag-manipular kan inpormasyon para sa makasadiri o maraot na dahilan. Dakul an nagigin biktima kaini, lalo na sa ‘social media.’ Asin kun minsan, dai niato namamalayan na kita man nagigin biktima kaini. Asin ta kun madiskubre niato na an bareta peke, dai na ini ipag-‘share’; dai na i-‘like’. Iwasan an mga ‘sites’ na nagpapalakop nin mga fake news. Ini an nagkapirang pagiromdom sa sato manonongod sa ‘fake news.’ (Hilingon an infographic na gikan sa Veritas). An paghanap kan katotoohan bakong facil. Dai lugod kita magpagal asin magsuko sa paghanap kaini, siring man na manindogan para sa katotoohan. Minagalang, Father