Fr. O.B., SJ

Nagklase ako sa Ateneo kan high school tanganing makanood mag English. Bakong arog kan nagtapos sa Naga Parochial School nin elementary, kaming hali sa Milaor University (Milaor Central School) an English medyo taraplis.

Sa Ateneo may English rule. Sa lindong kadto ni Principal Thomas Murthy, SJ an eskwelang madakop magbikol madalagan limang beses sa palibot kan Ateneo campus haling Four Pillars via Queborac balik Four Pillars.

May Latin pa ta labing kabanga kan English na tataramon an root words hali sa Latin, gamit pa sa misa kan panahon kadto antes kan Vatican II na nag-aatubang na sa tao an padi kun nagmimisa.

First year high school pa lang apwera kan pocket books na English, Time, Life asin Newsweek magazines an pigpapabasa sa mga Atenista. Kaya high school pa lang an English pang college na.

Kan panahon kun marhay magtaram asin magsurat nin English considiradong bright, matali. Mas patal sa Pilipino o Tagalog mas marhay, mas orgolyoso.

Kaya lang pag tiercer anyo biglang nagbago an daralagan sa eskwelahan ta nag-abot si Fr. James O’Brian. Slang pero an Amerikanong padi nagtaram: “Magbirikol Kita”, siya an samuyang class moderator o adviser, siya pa an samuyang maestro sa English literatue asin socio-economics. Tinukduan kaming magsurat Haikus (Japanese nature poem), sonnets, mag-analisar kan mga sinurat ni Shakespear, mga obras kan mga parasurat sa Inglatira asin Amerika pero an mga librong binabasa mi an book report bakong written kundi oral, garo ipigkukumpisal mi an estorya sa English pero sa tataramon na Bikol. Sa langkaw na 6’4 matibay siyang basketball player saka coach asin taga hanga kan New York Knicks kan NBA pero mas desidido siya sa pagtukdo nin Bikol sa mga estudyanteng Bikolano. Segun ki Fr. OB., pigsegundaran man ni Fr. Frnk Lynch SJ, mas magayon, asin mas completo an Bikol kesa tataramon na English. An misa niya sa tataramon na Bikol. Kun hapon minalibot siya sa mga harung-harong sa Naga nakiki-ulay sa mga tao sa tataramon na Bikol.

Siya an nagtugdas kan “An Maogmang Lugar” literary magazine sa Ateneo High School na tampok an mga artikulo, tula, estorya asin iba pa sa tataramon na Bikol. An mga dibuho o artworks gibo nin mga estudyante. Ako an beadle asin class vice-president sa H3. Bako akong favorite ni Fr. O’B. ( si Goyo Castilla an editor kan Blue and Gold saka Maogmang Lugar sa laog nin duwang taon saka si Ben Rueda, an may pinaka halangkaw na I.Q. sa batch 66), pero namalisyahan niya paghuyom ko an rarom kan sakong dimple, pinatindog ako sa enotan asin pigsadol na mag smile. Sabi niya, one in a million an dimple na nasa wala sana hararom pa. Oropakan sana si klase.

Sarong hapon sa socio-economics class nadakop ako ni Fr. na nagsusurat sonnet, kinua si papel, ginurumos saka nagtaram, nadangog kan si mga kaklase ko; “You cannot be rich”.

Kan third year dinara an enterong klase sa Lanot, Mercedes, Camarines Norte por medyo nin lantsa sa Bikol River tanganing susugon mi an naguin transportasyon kan mga Kastila luwas laog sa Bikol. Nagpasiring pa kaming Bato sakay sa lantsa habang pig-eestrorya niya an gawi-gawi kan mga conquestadores paglaog sa Bikol asin pagmukna kan Ciudad de Caceres (Naga) an ikatolong ciudad sa nasyon sunod sa Manila asin Cebu.

Kulibat ko palan, huli sa pagsurat ko nin sonnet sa socio-economics class minarkahan akong 68 (kolor pula sa card kaya dai ako naka PMT Batallion Commander). Saro sanang Haiku an nai publish ko sa Maogmang Lugar ta sabi niya an English ko pang college na alagad sa sarong artikulo na sinurat ni Manuel O. Aureus garo naimpluwensiya niya si Ayo (retired executive) sa New York, Bicol Mail columnist by remote control) naideklara si Mon Lee na King of Comedy asin an saindong lingkod bilang King of Seriousness. Ngonyan baligtad na, si MonLee King of Seriouness na pag-aling sa mga maku-apo, ako komedyante na kapapangise sa radyo, tv, diaryo asin sa Kantong Putikon.

An tugon niya samo mag-aradal agrikultura, mag-oroma ta ini an harigui kan ekonomiya. An Bikolandia dai pagbayaan. Magbirikol Kita, dai paglingawan an lenguahe, an estorya, an kultura asin kapwa Bikolano dapat kamotan.

Si Fr. O.B. an nagpoon kan subject na Bikol Culture sa Ateneo asin iba pang eskwelahan.

Sa paghuna ko kun bakong ki Fr. O.B. haloy nang gadan an tataramon na Bikolnon ta ginadan kan Tagalog o Pilipino, English asin iba pang dayuhan na tataramon.

Ngonyan may dakulaon na Fr. James O’Brian Library na may O’Bikoliana section na sarayan kan gabos na libro, diaryo asin iba pang babasahon sa tataramon na Bikol asin dapit sa ronang Bikolnon.

Fr. O. B. Mabuhay Ka!!! ***** Mag-antabay sa programang “INI AN TOTOO” kada Sabadong alas 9:30 nin aga (oras sa Pilipinas) sa OK Bangon FM, 97.5 KHZ/PBN TV 5, Caceres cable, Sky cable asin facebook live streaming worldwide. Program hosts: Ervin Borja and Ernie Verdadero.

May mga espesyal na bisita.

Diyos mabalos.

For comments/ reactions, please contact Cp nos. 09296281848/09613638409 or verdaderoernesto@yahoo.com/fb: Ernie Verdadero

Website: www.bicolmail.net