Martial Law

Sarong Bikolano an enot naka-isi na idedeklara an Martial Law ni Presidente Ferdinand Edralin Marcos sa enterong Pilipinas kan Septyembre 1972.

Si Francisco “Kit Tatad” na taga Catanduanes, 27 anyos na parasurat asin peryodista, iyo an press secretary.

Siya an nagbasa kan Presidential Proclamation 1081 na nadalan kan enterong nasyon sa black and white TV asin nadangog sa transistor radyo sa enterong Pilipinas kan Septyembre 23 kan kaparehong taon.

Ako kaidto 22 anyos na branch manager kan PT& T (Philippine Telegraph and Telephone Company) sa Naga, correspondent kan Manila Chronicle sa Bikol asin Radyo Patrol reporter kan radyo DZRB/ABS- CBN Naga.

Kan panahon na idto trangkilo man an buhay sa Naga apuera kan mga baro-bareta arog kan mga NPA sa Tigaon, Camarines Sur asin mga mariribok na aktibista sa mga eskwelahan arog kan UNC, Ateneo asin Sta. Isabel. Alagad sa Metro Manila asin ibang mataong ciudad asin provincia medyo maribok-ribok na.

An medya, radyo asin prensa, sa Naga aktibong marhay mala ta pigkokonsiderar na “the fightingest media” sa Bikol, may labing 20ng diyaryo kabali na an daan na Bicol Mail asin Naga Times. Pinaka-libre kuno an mga kometarista asin parasurat sa Bikol na nagtataga-kontra sa administrasyon kan gobyerno arog kadto ka Luising General, Tony Carpio, Pidong Tria asin Sitong Palmiano. Saka an juven pa kaidto na si Henry Briguera.

Kaya palan an mga student leaders sa Bikol asin duman sa Manila aktibo sa mga student councils asin organizations, kaayon sa maniba-ibang grupo na an nasa likod palan mga politiko arog ki Marcos, Aquino, Lopez, etc.

Pati an mga rebelde nagkabaranga, idtong mga Lava asin Taruc versus Dante, Sumulong, atbp. (kumunista versus socialista).

Sa Manila may mga diyaryo nasyonal arog kan Manila Times, Manila Chronicle, Philippines Herald, Evening News, asin Manila Bulletin, dakol na nin mga bareta, column asin opinyon kontra sa gobyerno na pinapanginotan kadto ni Presidente Marcos, gulpi nang tuyaw, gulpi nang kantyaw.

Sa enterong kinaban mahiro na an mga movemiento kan mga estudyantes lalo na sa pagkontra sa Vietnam War na embuelto an Amerika sa sarong lado asin sa balyong lado an Tsina asin an Union of Soviet Socialist Republics (USSR).

Nagigiromduman ko kan panahon na idto an maguin aktibista pig-aapod nang komunista alagad uso na kadto na an mga jovenes asin estudyantes non-comformist o dai nagkokomporme basta-basta sa mga palakaw kan gobyerno lalo na sa nakatukaw na Presidente.

Sikat ka kun nagkokontra, rebolusyonaryo asin nagtatatsar o nagtutuyaw sa mga palakaw kan gobyerno asin mga politiko maski mayo man basehan an pagkontra. Ta iyo an uso.

Kan yaon ako sa UP Los Baños aktibo na ako sa campus politics and journalism, Sarong Banggui Organization kan mga Bikolano. Nawaraan na nin pagtubod sa pig-aapod na classroom education lalo na kan magpoon nang mag-teach-in kada Viernes na maghapon sa Soils Department Building/UP College of Agriculture si Jose Maria Sison, Nur Misuari asin Ben Muego dapit sa “national democracy”(1966-1968). An bibliya ko kadto bako lang an nakasurat sa Philippine Collegian, student publication kan UP, na pinapamayuhan ni Enrique Voltare Garcia IV, editor-in chief, kundi an libro ni Joma na “Towards National Democracy”. Pero dai ako nag-ayon sa Kabataang Makabayan o KM na an pagtubod mi an boot sabihon Ki Marcos o Samahang Demokratikong Kabataan (SDK) na an bansag niyamo Samahang Double Knit. Nagbale kami sa Khi Rho Movement na pinapanginotan kadto ni Manny Arejola na sarong Bikolano asin Atenista kumo presidente saka ni Fr. Edicio Dela Torre SVD, bilang chairman. Idto palan an bansag samo mga clerico facists ta pugol kan Simbahang Catolico kontra sa Rebolusyon pero pabor sa land reform. Kabali sa grupo mi si Obispo Bong Baylon kan Legazpi na estudyante pa man kadto.

Maski nag-eeskwela ako sa Los Baños nin kursong Agrukultura pero nag-iiba na ako sa mga demonstrasyon asin protesta arog kadto sa Agri-Fina Circle sa Manila na minadurar nin semana sagkod bulan kaya pinapuli na tulos ako sa Bikol kan sakong mga magurang ta tibaad daa magadan ako. Pero padagos an aktibismo. Iribahan na kami sa UNC na Alex Abad, Roger Tormes, Cesar Mascariñas, Mel Regis bilang mga Khi Rho activist members suway man sa KM o Kabataang Makabayan na Alfonso Llaguno, Jose Camano, saka Sal Panelo.

Nakalibot an grupo mi sa mga uma sa Naga, Magarao, Tigaon asin iba pa sa pagtukdo nin land reform sa mga para-oma, paratanom asin parahagot nin abaka na an nagdadangog samo mga membros palan kan KM asin mga NPA na arog ka Kumander Tangkad, asin Kumander Benjie, Eddie Pilapil asin Marco Baduria.

Ribong na an balanak kan mga aktibista digdi sa provincia ta an mga darakulang politiko sa itaas nag-dudurulak na. Idto palan nagpoporuon na mag shadow boxing an mga politiko arog ki Vice-Presidente Fernando Lopez, na boot magsangli ki Marcos. An PT &T palan na pigtratrabahuhan ko kadto gagamiton sa “Bilang ng Bayan” kun nadagos an presidentail election nganing medaling makua an resulta. Alagad natunugan ni Marcos an plano kan opposisyon kaya tanganing siya man guiraray an Presidente sa tahaw kan patakot na mapasa-irarom kan mga kumunista asin NPA an nasyon bigla niyang pigdeklara an Martial Law.

An mga Bikolano nagkabirigla ta bago palang magaba an Colgante durante kan sakay ki INA kan Septyembre 18 na labing 100 an gadan asin kadakul an nagkarulugadan.(Sabi sa Marcos Diaries pinirmahan an Proclamation Septembre 17).

Para sa mga Bikolano idto an pinakadakulang trahedya sa aldaw na gayo kan sakay ni Nuestra Señora de Peñafrancia, an Ina asin Patrona kan Bicolandia.

Para sa mga Pilipino an pinakadakulang trahedya an deklarasyon kan Martial Law, maski itinutugot kadto kan 1935 Constitution. * * * Mag-antabay sa programang “INI AN TOTOO” kada Sabadong alas 9:30 nin aga (oras sa Pilipinas) sa OK Bangon FM, 97.5 KHZ/PBN TV 5, Caceres cable,Sky cable asin facebook live streaming worldwide. Program hosts: Ervin Borja and Ernie Verdadero.

May mga espesyal na bisita.

Diyos mabalos.

For comments/ reactions, please contact Cp nos. 09296281848/09613638409 or verdaderoernesto@yahoo.com/fb: Ernie Verdadero

Website: www.bicolmail.net