2022: Year of the Bikolano
Nagburutwaan na sa aire, TV asin radyo pati mga peryodiko lokal asin nasyonal an mga pagpipilian na partylists sa enterong Pilipinas.
Kundi an importa ko man sana an mga partylists digdi sa Bikol na nagdadaralagan para sa nagdadangadang na eleksyon arog kan mga matanog na Ako Bikol, Bikol Saro asin Kusog Bikolandia.
Dati dai ako nagboboto nin partylists kan mga naka-agui ta dai ko man bisto an mga nominees o an mga maturukaw bilang mga congressmen sa Camara de Representantes.
Ngonyan garo mapipiritan ako na magboto nin saro sa mga aspiranteng partylists bastang ipamidbid an saindang nominees ta an mga personang iyan kun ano an kalipikasyones kan mga taong iyan iyo an pagbabatayan ko kan sakuyang boto.
Dapat maguin malinaw an plataporma bilang representante kan saindang sektor na iyo an susunudon kan saindang partido sa pagpasar nin mga propuestong leyes na talagang mapapusog asin mapakusog kan saindang pig-rerepresentar na sektor (marginalized sector).
Aktwalmente an orihinal na katuyuhan kan partylists na pigtugutan na mag-eksister sa lindong kan 1987 Constitution iyo na an mga partylists makatabang sa mga regular na congressmen o deputado o legisladores sa paguibo nin mga leyes na orog na mapa-asenso kan manlaen-laen na sektores sa Pilipinas.
An mga nominees pati na nanggana sa eleksyon pagnakatukaw sa pwesto garo man lang regular na congressman pati an kantidad kan pork barrel o pondo na nakukua para sa saindang pig-aapod na development programs. Milyones yan an kantidad kaiyan. Dakulaon na kuarta.
Sa presenteng kamurugtakan an mga nakatukaw na partylists congressman may kanya-kanyang programa, agenda asin ideolohiya. Ehemplo an mga miyembros kan Makabayan bloc siring kan Gabriela asin Bayan Muna.
Igwa man representantes nin mga simbahan asin organisasyon na relihiyoso arog kan El Shaddai, Jesus Lord, asin mga bistadong kabig kan simbahang katoliko.
Igwa man pig-aapod na “bata” kan Malacaṅang asin an iba bataan kan mga puderosong politiko siring kan mga senadores.
Digdi sato an tolong midbid na partylists na nagdadalagan ngonyan an Bikol Saro, an pinaka-halawig na eksperyensa asin pirmeng lataw an pangaran sa bilog na rehiyon. Nabisto ini kan eleksyon kan 2010 nanggana an tolong nominees na si depun tong Rodel Batocabe, Abogado Alfredo Garbin, asin an mayaman na negosyanteng si Engr. Zaldy Cu.
Haloy na namayagpag an Ako Bikol lalo na kan buhay pa si Batocabe alagad garo naputulan nin pakapak kan magadan idtong depuntong Batocabe.
An pigpapara balangibog baga kan Ako Bikol sa mga political advertisements iyo an mga iskolar ninda na anas naka- trabaho abroad o naguin nars, engineer asin paratukdo.
Inda ko lang ngonyan na eleksyon ta si Co na sana an natatada na kandidato ta si Garbin makandidato nang alkalde sa Lepazpi City. Dai ta aram kun siisay an dagdag na nominees apuera ki Zaldy Co.
Ini man Kusog Bikolandia na kontrolado ni SND (sir Noel de Luna) dai pa aram kun siisay an nominees apuera sa mediaman na si Arnel Eclarenal.
Si de Luna kuta na an saro sa mga nominees kundi ngonyan nagdeisyon na magkandidatong congressman sa 3rd district kan Camarines Sur kontra ki Congressman Gabby Bordado.
Surusuan sinda sa tercier distrito ta apuera ki Bordado asin de Luna, kandidato man sa parehong posisyon si dating Congressman asin Naga City Mayor Cho Roco, dating Solicitor General Joel Cadiz asin dating assistant NEA administrator Agapito Tria.
Ining Bikol Saro na dating partido politikal bago mag-EDSA Revolution na dating kapot kadtong depuntong alkalde Monico Imperial Sr. kan Naga biglang naguin partylists na ngonyan.
An huring-huding kontrolado ini kan sarong lider nin political dynasty na sa paagui kan saindang nominee gusto pa lalong mapadakula an dynastiya. Mayo pang pig-aanunciar na nominee sagkod ngonyan.
Dapat ngonyan pa lang ibuyagyag na an pangaran kan mga partylist nominees tanganing maatid-atid na kan mga botante an saindang pipilion.
Ako ngani kun ako hahapoton gusto kung mgangarana gabos an mga partylists kan mga Bikolano tanganing madagdagan an himulo para sa satuya digdi sa rehiyon asin madugangan an mga parasakdo nin fundo hali sa gobyerno nasyonal pasiring sa pobreng Kabikolan.
Bako lang adverstisement an gusto kong madangog kundi an saindang konkretong plano bilang sectoral representatives. Halimbawa an sector kan mga parauma, sector nin trahabador, asin sector nin mga paratukdo.
An tolong partylists na nasambit digdi sa Bikol masyadong malabo sa imahinasyon kun ano talaga an saindang boot sabihon mantang an Kabikolan bako man nganing sektor kundi sarong rona o rehiyon.
Dapat matabangan ninda na an pobreng Kabikolan mag-angat an kamugtakan an pagbuhay kan mga namamanwaan, matabangan an sector kan agrikultura lalo na an mga parauma asin paratanom, mabukasan an industriya digdi sa Bikol bako sanang an negosyo na an naguinguinabang an mga darakulang kapitalista.
Orog pa kun sarong Bikolana an maguin Presidente kan Pilipinas, an mga dagdag na partylist representatives makakatabang pa saiya tanganing orog na mag-uswag an Bikol. Mabukasan na an perukaril asin maguin nang highly organized an mga ciudades nin Naga asin Legazpi.
Kun mapakarhay ta an diskarte ngonyan na taon an year 2022, iyo an Year of the Bikolano.