6 na provincia kan Bicol apektado kan El Niño-DA
Sa tahaw kan pinaluwas na kumfirmasyon kan Philippine Atmospheric and Geophysical Astronomical Services Administration (PAGASA) na padagos pang mamation an El Niño sa enot asin ika-duwang cuarto kan 2024, an Department of Agriculture (DA) nagpahayag na amay pang mga bulan ngunian na taon igwa na sindang mga ginigibong pag-andam asin advocacia sa publico mantang apektado digdi an gabos na provincia kan Kabikolan.
Si Luvella Guarin, regional information officer kan DA nagpahayag na base sa pinaluwas na aviso kan Climate Risk Vulnerability Assessment (CRVA 2019) an puedeng tamaan nin grabeng epekto kan El Niño iyo an Oas, Ligao, Pio Duran, Libon, Guinobatan, asin Rapu-Rapu sakop kan provincia nin Albay; Labo, Sta. Elena, Capalonga, Jose Panganiban, Paracale asin Basud gabos kan Camarines Norte; Ragay, Libmanan, Tinambac, Lagonoy, asin Caramoan gabos kan Camarines Sur; Caramoran, Viga, Gigmoto, Virac, San Andres asin Pandan gabos kan Catanduanes; Milagros, Aroroy, Mandaon, San Pascual asin Baleno gabos kan Masbate; Matnog, Irosin, Bulan Sorsogon City, Juban, Magallanes, asin Prieto Diaz gabos kan Sorsogon.
Magin andam sa grabeng init kan panahon nganing malikayan an danyos na sasapoon kan mga paraoma, parasira, parabakal asin gabos na Bicolano, sabi pa Guarian.
Paraoma nagpatiprak tanganing madaling makaani nin paroy alagad inabot kan El Niño. (DA file photo)
Pinaliwanag pa kan DA an mga minasunod na paagui nganing maging andam sa El Niño an mga paraoma:
Magkua nin insurance sa PCIC tanganing mabawasan an pagkalugi;
Maggamit nin mga barayti nin banhi na drought-tolerance o mga dai nangangaipo nin dakul na tubig;
Magtanom nin short gestation o short-cycle crops arog kan munggo, mani asin soybean;
Gibohon an crop rotation method nganing makalikay sa peste;
Aprubitsaran an alternative wetting and drying method asin low cost drip irrigation system;
Mag-imbak tubig uran;
Sunodon an abonong SWAK: magsabwag nin 3.8 metrico toneladang dagami asin sampolong sakong animal manure para makatipid sa abono nin P2,000 hasta P4,000 sa cada hektarya.
Sa mga pagsisira oya pa an aviso kan DA:
Pakarhayon an pagmanehar sa paggamit nin feeds asin tubig;
Magtalaan nin matanos na eskedyul para sa pag-aani asin pagpabakal;
Reparohon an pond area asin segurohon na mayong tagas.
Igwa nang enot na patanid an ahencia sa lado nin paraataman nin hayop.
An mga pag-andam na ini pigpahayag kan DA huli ta an El Niño iyo an pag-init temperatura sa tahaw asin sirangan na parte kan Dagat Pacifico kasunod kan pagluya nin duros hali sa sirangan o easterlies.
Sinabi pa na an epekto kan El Nino bako lang sa mga tawo kundi pati na sa mga tanuman asin kadagatan na pigkukuanan nin pagkakan. Nin huli kaini mas mag-iinit an temperatura asin minahaloy an tag-alang. (dpa)