EWF

May mga semana lang talaga na pano nin gibohon asin kasibotan kaya nalalaktawan ko minsan magsurat digdi sa kolumn. Sa kada aldaw na nag-aabot, kada hiro, pagtao nin oras sa mga bagay asin pag-gasto nin cuarta, kaipuhan ang satong kakayahan mag-decision. Ang sabi kayan ni Einstein, kaya nag-eexister ang oras tanganing dai mangyaring sarabay ang gabos na bagay.

Yaon ang pagmate na pirmi kitang linalamag nin oras o kita ang naglalamag oras. Arin ang mas tama? Linalamag oras o naglalamag oras? Halos pareho man sana garo ta pag naglalamag, saro sa boot sabihon kaini, kulang. Mayo man naglalamag pag kasobrahan na (sa kadaklan na bagay, pero may bisto asin aram ako na dai ini aplikable o dai nasusunod).

Nasa kabangaan na kita kan ika-sampulong bulan kan taon, halos sitenta dias na lang, Pasco na naman. Ma todos los santos o undas pa man palan. Tapos na ang Habagat, palaog na ang Amihan. Mas halawig na ang diklom sa liwanag asin mapoon na maglipot ang panahon.

Suway sa normal na dalagan kan panahon ang mga kalamidad na nangyari asin nangyayari pa sa mga rehiyon asin probinsya kan satong nasyon, si enot na agi mga bagyo na sinundan nin linog asin kasulo na causa kan mga posteng nagturumba o mga wirings na naapektaran kan pagtanyog kan daga.

“Do you remember? Tapos na baga ang September!” Garo si kanta kan Earth, Wind, and Fire na may hinera lang sa lyrics ta dai man tatao mag-Bicol ang banda. Garo nagkakarawat ang daga, duros asin kalayo. Sa mga sabi sab ikan netizens, iyo ngaya ini ang paagi para testingon ang mga substandard infra projects kan gobierno.

Kan sarong aldaw nagtiripon ang nagkapirang opisina para pag-orolayan ang pag-andam saposibleng linog sa satuyang lugar. Inorganisar ini kan City Disaster Risk Reduction and Management Office (CDRRMO). Ang kada building sa City Hall Compound asin facilidades kan lokal na gobierno, igua nin “point person” o “lead” sa panahon na mangyari ang linog.

May tolong sitwasyon ang linog, si pagpreparar, habang nagtatanyog ang daga asin pakatapos kan tanyog. Bago maglinog, maglista kan attendance sa mga opisina para sa headcount sa evacuation area, hanapon na ang mga pusog na lugar sa opisina o sa harong, aramon kung arin na lamesa ang masarig asin puedeng sirongan.

Habang naglilinog, sunudon ang “duck o drop, cover, and hold”. Magsirong sa masarig na lamesa o bagay, Dai nanggad maglakaw o magdalagan habang nagtatanyog ang daga, Halaton matapos ang tanyog bago magpasiring sa designadong evacuation area. Segun sa orolay, ang enot na kaipuhan proteheran iyo ang payo, ta kung matamaan ini asin mawaran kitang malay, duwang bagay sana daa yan, magimatang gulay an ang estado o madagusan na.

Pakatapos kan linog, magbuhat, maglikay asin hidaling lakaw (brisk walk, bakong dalagan). Magdirecho sa designadong evacuation area asin mag-headcount segun sa attendance kan opisina, kung kulang ang bilang, ireport sa autoridad.

Sa sektor kan agrikultura, pareho man sana ang abiso, dagdag lang ang mga ataman na hayop na ilaag sa ligtas na lugar. Ang punto digdi, enot ang buhay kan tao, kan paraoma, kan konstitwentes.

Iyo ini ang dapat na dalagan sa panahon nin katibaadan. Marhay na ang nagpreparar na dai nadagos kesa sa dai preparadong nadagos asin ruminadas.