An Biko ni Gurang Banang

Mayo pa kaidto an mga sementadong tinampo sa Naga, an mga kalye sa baryo, rulubak na espalto, an iba malaboy asin madoot, mayo pa inaabot kan elektrisidad kan Bikol Electric (Planta yaon sa Concepcion Pequeña). An mga harong na gibo sa tiklad ta dai pa uso an inaapod na “abroder” (OFW). Sa kabanggihan antes kan premirong “Simbang Gabi” pig papasyaran kaidto sa centro kan Naga an lumang harong, sa sirong kaini igua nin gazera ta yaon duman si Gurang Banang (Asido Family), an bantog na paragibo nin masiramon na “Biko”, sarong kakanin hale sa pulotan na bagas. An Biko ni Gurang Banang, orihinal, uso na balon sa bukid kan mga gerilya na nakikilaban sa mga hapones ta kan giyera, iyo na iyan an negosyo ni Gurang Banang. An Biko, pig luluto na igwang mainiton na baga nin kalayo sa ibabaw kaini asin masiram ta igua nin mapulot na hamis sa ibabaw, may hapen na dahon nin batag. An Biko iyo an paboritong kakanon na kasabay an mainit na tsokolate hale sa ginaga na tablea sa pag pamahaw sa pagpuli hali sa simbang gabi. Nakaagi an panahon nag abotan sa Bikol an mga lutong tagalog, arog kan puto bombong, kalamay, bebingka, asin dakol pang iba. Marhay man ta dai nag surrender sa pag luto nin ibos asin latik an mga taga Carangcang, Magarao.

Sa panahon nin pasko, saro sa maogmang gibo nin mga Bikolano iyo an magdayo sa ibang lugar tanganing mag distribuer nin pamasko. Saro sa dai ko malingawan na pig dudumanan iyo an Bicol Sanitarium sa San Pedro, Cabusao (Ngonian, Bicol Region General Hospital and Geriatric Medical Center. Sa pamamayo ni former DWRN Station Manager Celso Baguio, asin sa tabang kan mga tawo saro mini truck na bagas, used clothing, grocery items, etc. an samuyang pamasko sa mga inmates (pasyente) sa Bicol Sanitarium. Duman mi nahiling an tunay na “Quarantine” ta an mga may helang nin leproso, haros habambuhay duman naka istar tanganing dai makaulakit sa iba. An dalan kaidto pasiring sa Sanitarium, duwa an rota. Inot via Sipocot, pag hale sa Naga, malunad sa “Orbe Transit” asin pag abot sa sentro kan Sipocot, mahalat ka na mapano abot sa toplod kan sarao Jeepney tanganing mag larga pasiring barcelonita ma-agi sa Sanitarium. An dalan kaidto, malaboy, magapo, asin lubak-lubak. An saro panjg rota via kamagong asin Pandan Cabusao, malaboy kun mauran kaya deficil kaidto an biyahe pasiring sa Bicol Sanitarium. An mga empleyado kan Sanitarium asin an mga pamilya kan mga taong may leproso nagtarabang sa pag gibo nin programa sa pag sabat sa grupo ni Celso Baguio. Iguang karantahan, baraylihan, asin kawat basketball. Sagkod nadiskubre an bulong sa helang na leproso asin an mga inmates buwelo na nag puruli asin maogmang nakihalo sa kumunidad. Kaya ini bako nang leprosarium asin saro nang modernong hospital na saro sa serbisyo iyo an libreng cataract operation. Sa pag distribuer me nin mga regalo, nahihiling sa mga mata kan mga taga sanitarium an kaogmahan ta sinda pig bisita nin mga tawo, ta mapungaw an saindang buhay. Igua ngani nin pasyente na haros mamundo ta haros nalingawan na kang saiyang Familya, bihirang makaresibe nin bisita. Igua ngani sainda an hale pa sa luwas kang Bikol arog kan bisaya asin Manila, saro sa naaraman mi, igua nin profesora sa UP an naka kwarantine duman. Kaya an mag dara nin pamasko sa mga tawong yaon sa kalipungawan sarong tunay na kahulugan nin Pasko. Maogmang Pasko Po Sa Gabos!