An Caretella Sa Naga

Sa irestoryahan ming mga taga Kantong Putikon, na mensyonar ni Engr. Fred Firme an manonongod sa Caretella o Kalesa na iyo an lunadan kan mga Naguenio kan mga inot na aldao. En forma nin patood an hapot ni Engr. Fred Firme, na kun kasuarin daa asin anong baryo sa Naga ang ultimong pig rutahan kan Caretella. Sa sakuyang pagka aram, an Kalesa ultimong nagkayod sa Barangay Abella asin Camaligan mga katahawan kan dekada 2000. Alagad an mga taon na kadakol nin kalesa sa Naga iyo an mga dekada 50 abot 70, mala ta kan mga dekada 80, an solamenteng may kalesa iyo ang Dayangdang, Abella asin Camaligan. Mga estudyante kaidto sa UNC Night Classes, nagkakahilig na maglunad sa kalesa na naka istambay sa may Plaza Rizal tanganing ihatod sinda sa Dayangdang. An mga kabayo na nagruruta sa Dayangdang, iguang mga kwadra sa kalye Mangga na ngonian inaapod nang Ojeda Street, alagad mayo na nin kwadra, imbes, an yaon mga magagayon na harong asin apartment. Maogma para Sakuya ang memorya kan Caretella, ta kan kami mga aki pa iyo iyan an samuyang lunadan kun pig iiba ako kan sakuyang ina para mag saod sa centro na mayo pa an Supermarket. Sa laog kan kalesa, naoogma ako sa siwit kan kutsero na iyo an pig susunod kan kabayo. An pig ngangalas ko kaidto iyo na kun tano ta dai nahuhulog sa kanal an rueda kan kalesa mantang ang renda kan kabayo na pugol kan kutsero, dai man na gayo pig hihiro, sige sana ang pasiwit siwit asin padikit dikit na latigo sa istomago kan kabayo. Garong musika sa sakuyang talinga an lagatak kan chapa kan kabayo. Kun igua pa ngonian nin Caretella, bako nang basta basta ang pamasahe ta ini pang mayaman na lunadan. Iyo na ini an ginagamit kan mga milyonaryo kun sinda ikakasal ta ang paghiling sainda mga prinsipe asin princesa. Kan uso pa an kalesa, napapakinabangan an sakati na doot ta ini binabakal ta pamanggihan kan kabayo. Sa manila, inot pang nauso ang Caretella ta pig introducer ini kan mga kastila, an kaibahan kan Caretella sa Manila ta an agihan yaon sa inotan mantang ang kalesa sa Naga, an agihan arog kan jeepney yaon sa likuran. Kumusta na kaya kung igua pang nabubuhay na mga kutsero ta siguro magayon an saindang istorya ta sinda kahawig kan barbero na kadakol nin istorya.