An Harong na Kahoy

Maka ara an mga pig ladawan ni Ernie Verdadero na an mga harong duman sa Canada kadaklan gibo sa kahoy asin tabla kaya mapreskohon na istaran. Si Ernie Verdadero nagbabakasyon sa British Columbia, Canada magpoon pa kan July 2 tanganing mabisita an saiyang aking babae asin an familya kaini. Arog kan mga nadadalan sa mga pelikula sa Hollywood, an mga harong sa bukid duman sa Canada kadaklan gibo sa harigi na kahoy asin mga mahibog na tabla asin igua nin mga mahiwas na balkonahe kaya ma – ayahay mag istar lalo na ta an klima duman pirmeng malipot asin bagaman mag summer yaon man giraray an lipot. Nagiromdoman ko kan ako aki pa, nagdakula man ako sa harong na poros pig kana sa kahoy asin tiklad kaya mapresko an samuyang harong, bakong arog ngonian kadaklan sa mga harong gibo sa semento. Tolong beses kaming naglipat nin istaran asin nagtugdok nin harong asin poros kahoy an pig usar ta mas barato an kahoy kesa sa semento. An samuyang harong, makintab an salug ta ini pig lalahidan nin floor wax kaya magayon na pag higdaan asin an samuyang balkon, mahiwas, mayong lanob an itaas kaya rulusot sana an huyop nin doros, iyo ini an lugar sa harong na an mga tawo kuntento sa pag siesta, pagbasa nin komiks asin pag dangog nin drama sa radyo. An saro ming kataid iyo an harong ni Tyang Toyang na “ bokolan” iyo an apod saiya ta igua siyang dakulang “goiter” sa leog, mga tubong Goa, na nag istar sa Naga kan taon 60. An harong ni Tyang Toyang poros gibo sa kahoy asin an atop gibo sa tiklad,mayo nin ano man na parte kan harong an iguang semento ta an semento kaidtong panahon para sana sa mga taga Alta Sociedad”. An saro mi pang kataid sa harong, iyo an harong kan mag agom na Greg asin Inya, barbero si Greg asin paraluto kan familya nin Dr. Dabu. An saindang harong poros tabla asin kahoy kaya an saindang mga aki, sige sana an rilitong litong sa makintab na salug ta mapresko mayong alikabok. An kataid me pang saro, iyo ang harong ni Dioscoro Flora na tubong San Gabriel Pamplona, sinda nag lipat sa Naga asin nagpatugdok nin harong na gibo sa kahoy. Magayonon an saindang harong, kaya lang nagig mamundo kan si Dioscoro makasumpong nin ibang “samalampati”. Ini sarong katotoohan na kaidtong inot na panahon, an mga Pilipino nag gigibo nin harong na gibo sa kahoy arog kan ginigibo ngonian kan mga Canadians sa mga kabukiran. Simple sana an rason, kadakol nin kahoy duman sa Canada kaya madali ining bakalon asin barato kesa sa semento na mas makantidad para sainda. Minsan may amerikano an nag sabi na mayaman daa an mga Pilipino ta kadaklan sementado an harong maski idtong yaon sa Urban Poor ta sinda daang mga amerikano, cant afford magpa semento kaya gibo sa kahoy an harong. Kaya man palan kaidto gibo pa sa kahoy an satuyang mga harong ta sagana kita sa troso na kadaklan gikan bukid kan Siruma, Tinambac, Minalabac, asin Partido. Kan kami nag uusar pa sana nin ohot pang gatong sa kusina, nagbabakal kamio nin ohot o idtong pig katam sa troso sa sarong dakkulang Lumber sa San Roque Camaligan asin duman ko nahiling an halangkawon na kamada nin mga troso tanda na sagana kita kan panahon sa kahoy. Maski kan ako nag “adventure” sa baryo kan kampo 4 duman sa Tinambac, nahiling ko an mga poon nin kahoy na darakulaon asin dai puedeng makugos nin 5 tawo, an mga kahoy na idto, mayo na ngonian, pig palud na asin dai pig sanglean tanganning liwat magka igua nin panibagong tubo nin kahoy. Ano pa, an mga harong ngonian gibo sa semento, mayo na nin harong na gibo sa kahoy. An experiencia ni Ernie Verdadero duman sa Canada na masiram an mga istar sa harong na gibo sa kahoy kutana puede man ma experiencia kan mga bagong tubo na mga Pilipino kung an satuyang mga ninuno kaidto tatao man lang kan inaapod na “reforestation” bakong basta sana magpara palud nin kahoy asin daing pakiaram kun may magtubo liwat o mayo na.