Bahay Kubo ni Tya Julia

Garong retrato sa libro an harong ni Tya Julia na kahawig kan sinasabi sa kantang An Harong Mi na pig tuno sa tagalog na kantang “Bahay Kubo”. Mga sampolong taon makalihis an giyera mundial numero dos, o inaapod na pestaym, naitugdok an sadit na harong ni Tya Julia kan ikasal siya sa saiyang nobyo na si Julio. An harong tunay na sadit sana pero malinigon, sadit an sala, sadit an kwarto, sadit an kusina, sadit an balkon, sadit an hagyanan, asin sadit an natad. An lanob asin salug gibo sa tablang kahoy, na malinigon asin nagkikintab sa lampaso asin floor wax na pula. An atop gibo sa tiklad asin mayo nin ano man na semento ta kaidtong panahon pang mayaman an mag usar nin semento sa harong. Dara kan amay na pagka gadan ni Tyo Julio solong pinadakula ni Tya Julia an saiyang mga aki na sinda Roque, Belen, asin si Manuel, iyan sa paagi nin pag tienda pang mirindal na “bu’sog” sarong klase nin lutong pulutan na bagas na pig giling, pig Haluan nin pulang asukar, asin kinudkod na niyog. Kaya inapod na bu’sog ta ini birilog, dusok asin makababasog pagkakanon, an saiyang namit nakaka hawig sa pig pritos na balisuso na gibo sa bagas na iguang lukadon. Kun kutana, nakuanan nin retrato an saiyang sadit na harong, puede ser saro idto sa magayon na ipahiling sa mga aki sa escuelahan ta maski ngani sadit an saiyang harong, ini tunay na malinig, asin napapalibutan nin magagayon na tinanom, igua pa nin mga burak nin sampaguita asin rosal. Sa sadit na natad, duman nagkakawat an saiyang 3 mga aki na saiyang pinadakula na mga maboot asin mga reliyoso na dai nin aldao nin Domingo na dai sinda magka iribahan para mag simba sa Naga Cathedral. Sa pag agi nin mga panahon, gurang na si Tya Julia alagad dai pa nanggad nag uontok sa pagluto nin bu’sog tanganing ipabakal sa atubangan nin sarong escuelahan. An matuang aki na si Roque, inot nag tukal sa familya tanganing mag hanap nin trabaho sa Manila, an ika duwang aki na si Belen, saro nang magayon na daraga, nakapag trabaho komo sastre sa sarong tahian sa kalye P. Burgos asin siya napangagom nin sarong maboot asin mahigos na soltero taga Magarao. An nguhod na si Manuel ta nakapagtapos sa Trade School nin Lathe and Machine Operation nagdesisyon na magpasiring sa Manila asin nagtrabaho sa Elizalde Corporation. Haros nakuba sa pag lapigot si Tya Julia tanganing igua siyang makakan sa aro-aldao na an solemeneng kaibahan niya sa pagturog iyo an mga libreta nin mga pangadyeon ta mayo na sa saiyang poder an saiyang 3 aki. Minsan nag abot si Roque, pig bisita an saiyang ina. Si Roque, magayon an bado, tanda na ini iguang marhay na hanapbuhay sa Manila, pero iyo na sana idto an ultimong pagkahiling ni Gurang Julia sa saiyang matuang aki. Nag bibisita man saiya si Manuel na iguang marhay na trabaho ki Elizalde, alagad arog man ni Roque iyo na sana idto an aldao na ultimong nahiling si Manuel. Si Belen, nagka igua nin mga aki na saiyang pig aatenderan kaya kulang nin panahon na mabisita an saindang sadit na Bahay Kubo na palibot nin mahamot na burak. Mga dekada an nakalihis, gurangon na si Tya Julia, solo-solong nabubuhay sa Bahay Kubo, asin an saiyang pangadyeon, iyo na mag puruli asin makugos an 3 aki na sinda Roque, Belen, asin Manuel ta mayo maski sarong surat sa koreo an nakaka abot ki Tya Julia. An dai aram ni Gurang Julia, an saiyang unika hija na si Belen, nagadan sa atake sa puso. Sa pagka bangui, sarong mapungaw na ilawan an nahihiling sa harong ni Gurang Julia kasabay an kalipungawan kan Ina sa 3 mga aki. Sa mga tataramon kan mga pagtaraid, si Roque nakapaglibot sa ibang lugar sa Pilipinas, nagka iguang familya na dai man lamang isinurat sa koreo para sa Ina. Mayo na nin bareta ki Roque asin an mamundo ta mayo naman nin bareta an gurang manonongod sa saiyang ngohod na aki na si Manuel. Buhay man o nag paaram na sa kinaban an duwang lalaki, mayo nang makapag sabi. Mismong an istorya kan buhay ni Tya Julia dai na naisaray sa memorya kan mga tawo sa palibot ta an solamenteng nagiromdoman iyo an saindang sadit alagad malinig na Bahay Kubo.