Bantayog

Tanda nindo kan mga taon na nasa elementary saka highschool kita, kada Agosto nagsusurat kita manungod sa Araw nin mga Bayani? Ining hapot na ini limitado sana duman sa mga “millennials” kung saen ako kaayon asin sa mga naenot pang henerasyon na naka-eksperiyensiya kaini. Ang satong suraton, naikot sa kung sisay ang kinokonsiderang bayani sa buhay ta. Kadaklan sa mga simbag iyo ang magurang, ina o ama, ang satong mga maestro o maestra, asin mga taong may impluwensiya sa buhay niato, mga pangarogan ang sabi kayan.

Dahil “Oras nin Paraoma” ang kolumn na ini, siempre, ang bayani na itutulod ta digdi, mga paraoma asin parasira. Ta iyo man baga talaga. Hilingon ta ang konsepto nin kabayanihan sa modernong perspektiba. Kung kadto katalingkasan sa mga dayuhan na mananakop ang laban, ngonian ang laban yaon sana sa katahawan kan dalagan kan mga bagay. Sinda ang may kakayahan mag-salvar sato sa pang aro-aldaw tang mga pangangaipo para magpadagos ang satong eksistensiya sa kinaban.

Bakong mga paraoma asin mga parasira ang nakakaprodusir asin nakakatao kan pang aroaldaw tang kakanon sa kada luwag asin hapag? Alagad sinda man ang mga taong haloy nang nasa laban dara kan mahal na kaipong kapital asin hababang presyo kan saindang mga produkto. Haloy na pero padagos sana. Maski mapagal saka makalugi ang pag-oma o pag-sira, dai sinda nagsasawa.

Bihira ta ining mareparo ta ang mga produktong satong kinokonsumo binabakal ta. Ang pambakal ta hale man sa sato man na sueldo na bunga nin pagtrabaho sa kada bulan. Gabos man ngaya nagtrabaho, gabos man naglapigot. Tama man pero sa satong gamadgamad, ang pag-oma o pag-sira dipisil na gibo kan mga taong kadaklan nasa dipisil na sitwasyon nin buhay.

Ang mga bayani ta sa pangaroaldaw nagmamawot nin katalingkasang ekonomiko, ang kabuhayan dapat madara sainda sa kagianan bako sa mas pang kagabatan. Ang mga bayani tang paraoma asin parasira, nangangaipo man nin bayani na masalvar sainda sa saindang inaagihan.

Sa personal kong pananaw, igua akong duwang tinutubodan na puedeng maging bayani kan sektor kan agrikultura, ang mga konsumidores asin ang gobierno. Enot, ang sektor kan konsumidores ang mapakusog sa agrikultura sa paagi kan pagtangkilik kan mga produktong lokal, sa pinakaharani saka sa pinakapabor na presyo na may kita ang paratanom asin parasira. Ikaduwa, ang mas may poder maghira kan dalagan kan sistema ta sa agrikultura, gobierno. Ini sana man ang sektor na may makusog na impluwensiya sa paghera kan mga malaen na kamugtakan kan nasyon. Iyo baga.

Saen man malaog ang bantayog na titulo kaining pag-orolay ta? Ang boot sabihon nin tataramon na “bantayog”, sarong monument o mga istruktura nin pagromdom sa mga bayani o mga taong may naginibong kamarhayan na nagbago sa dalagan kan buhay kan tao.

Kita ang mga buhay bantayog kan satong mga paraoma asin mga parasira. Ang kakanon ta aroaldaw ang nakapagpatalubo asin nagtao nin bagsik-buhay sa satong eksistensya. Kita ang mga bantayog na pinundar kan satong mga bayani kan oma, bukid, salog asin dagat.

Suodmang aga, nagtaranom kami kaiba ang mga estudiante kan Balatas Elementary School para sa paglunsar liwat kan saindang Gulayan sa Paaralan Project. Pakatarapos mag-tanom naghugas kami nin kamot. May nakasabay akong sarong aki na naghanaw man kan saiyang kamot, nadangog ko si toninong niyang sinabi, “magayon magtanom”. Ini ang poon kan mga bayani sa mga maabot na mga taon.