Huring-huding: mga taga-media sa politika
Totoo ba ang tsismis?
Tsismis. Chika. Rumor. Sa Bikol Huring- huding o rimong-rimong.
Poon kan dekada 90 nagpoon sa Naga sa sarong FM radio station na AM an programing an chika sa laog kan bareta.
Kinagat kan publiko an bagong pakulo kadto mala ta nagsikat an announcer, nagsikat man an estasyon.
Poon kadto gulping nag-arog alagad dai masunod an orihinal. Trying hard si mga nag-arog.
An iba ngani hinahaluan pa nin canned laughter o de latang harakatak.
Ngonyan na panahon nagbabalik na naman an siring na pakulo huli sa grabeng kompitesyon kan manlaen-laen na estasyon kan radyo.
An maogma ta an orihinal na tsismoso sa radyo apesar na nagbuelta na sa aire, pigbalik giraray an programa sa laog kan bareta. Pakatapos kan newscast antes kan editoryal asin bago kan primetime news.
Balansyado kun uugkuron.
An sabi kan orihinal na tsismoso sa Bikol bako ining pagratak kundi pa-consuelo sana o entertainment.
An magayon kaini ta dai man pigbubulgar an embueltong tao, pigtatahuban man giraray, kun minsan binabaliktad ta an hababa ginigibong halangkaw, an maputi sinasabing maitom, an makanos sinasabing magayon o gwapo.
An pinaka-maconsuelo ta kun minsan mayong mai-tsismis an announcer an saderi nya an saiyang pig-chichika.
Iyan an bagong uso sa broadcast media sa Bikolandia ngonyan.
Sa Manila, an apod kan programa Espesyal na Balita.
Mag-antabay amay aga-aga.
* * *
An mga taga-media huli ta popular asin famuso iyo an daratong imbitaran na magkandidato sa panahon nin eleksyon.
Maski sa nasyonal an mga arog ki Noli de Castro, Orly Mercado, Tito Sotto, nagdarakula sa politika dahil sa media.
Digdi sa lado lokal, an mga taga-media na naguin politiko iyo sinda Leon S. Aureus, Eddie Alanis, Sal Fortuno, Cris Rances, Ernie Verdadero,Henry Briguera, Munding Concha, Gabby Bordado, Gil Basmayor, Celso Baguio, Emil Saavedra, Eddie Pilapil, Rene Orillosa, Jeff Pasubillio, Joe Perez, Ato Peṅa, Paul Manaog, Lito Del Rosario, Felix Abaṅo, Ben Rito, Rudy Soltez, Jing Florece, Larry Basmayor, Armie Azur, Joe Grajeda, Gil Villareal, Jonah Soltez, Frank Sotero, Jun Cornelio, Edwin Lara, Juan Escandor, Edsel Dimaiwat, Harry Benitez, Noel Agravante asin iba pa.
Iyan digdi sa Naga asin Cam. Sur. Igwa man sa Legazpi City asin Albay, Sorsogon City, Daet asin Camarines Norte.
Palibhasa mayo nin kapital, kadaklan kan mga taga-media napoon kandidatong kagawad sa barangay, banwaan, ciudad o provincia.
Pambihira an gobernador o mayor o ehecutivo.
Nagarana tulos sa primerong hurnada ta dakol tagahanga. Pagmaluya an performance sa primerong turno, daog na sa masunod. Kadaklan nakakare-eleksyon huli sa popularidad.
An problema ta kun masyadong popular alagad mayo nin kuarta pinuputulan tulos nin payo asin winawara sa eksena.
Nagigiromduman ko pati an sarong sikaton na broadcaster na nag-topnatcher tulos sa provincia alagad kan marisa na mas popular pa siya kesa sa ehecutivo hinulog tulos siya sa kale.
An taga media na mahilig magtuyaw sa gobyerno asin mag-omaw sa mga galanteng politico bagay na magkapot nin pwesto tanganing maintindihan ninda an saindang pig-oomaw asin pigtutuyaw.
Diyan nakataya an saindang kredibelidad.
Dapat an vida politika parte kan media work kan sarong broadcaster o peryodista tanganing mailadlad an katotohanan sa mata kan banwaan.
Warning sa mga taga-media na pigtetentaran kan mga darakulang politko o partido na magkandidato na mga hinay-hinay bago mag-ako kan imbitasyon. Primero, dapat may bastanteng paragastos sa kampanya. Ikaduwa, dapat an mata sa bola kan mga pag-iriba sa tiket na mauri na iyo man lang an mahulog saiya asin mapadaog sa eleksyon.
Dai magparagirong, sunod-sunod sana sa gusto kan mga among asin dai nungka magpahayag nin sadering opinyon. Dapat team player sana.