Kagdaog
Sa eskwelahan bawal an bully o kagdaog sa mga kapwa estudyante, maguin sa elementarya sagkod high school. Igwa nang ley sa Pilipinas kontra sa mga kagdaog.
Sinda pati an pigbabasol kun nagkaka-igwa nin mga ka-eskwelang naghuhurogot huli sa saindang pang-iiripit, pang-aapi o maski pakubhan sana.
Naguiromduman ko kan ako aki pa sa eskwelas publicas may mga matua sakuya asin darakula an lawas na medyo maisog asin kaya kaming mga saradit tarakot man.
Hiling sana o turuhok kan saindang mata tiklop o kuriro na kami.
Pero dae kami nagsusumbong sa samong paratukdo.
Sa sarong komunidad o baryo o banwaan igwa man kan mga arog kaiyan.
Maski bakong pulis o politiko o awtoridad permi garo oragon. An mga simpleng tao naguirilid na lang.
Bako lang lalake kundi may mga babae man na kagdaog orog na kun matali-tali.
Kadtong mga grade 5 o grade 6 ako an mga nasa row 4 iyo an mga parabit-bit kan mga libro o kan “things” kan mga “bright”.
Ogma man an mga nasa row 4 ta baka daa maulakitan man sinda kan mga nasa row 1 kun sinda an magdara kan mga libro asin notebooks kan matatali.
Halawig na panahon sagkod akong makatapos college na mayo nin reklamo maguin an mga magurang, maestro y maestro o mga congressmen laban sa mga bullies na pig-aapod sa eskwelahan.
Ngonyan lang na panahon nagburutwa an mga reklamo kontra sa mga kagdaog asin nagluwas na pati an panganga-ipo nin student counsellors na mahulit sa mga kagdaog asin sa saindang mga biktima.
Naguiguiromduman ko si mga eskwelang kagdaog kaidto maboboot man palan. Bako man pasaway. An iba ngani mga bright asin nagtarapos na may honor. An iba mayayaman na ngonyan o asensado na.
Ako nagtutubod na an mga kagdaog nakatingag lang sa sadering mga magurang o sa mga ini-idolo ninda sa laog kan harong o sa laog kan barangay. Inaarog lang pero bako man an tunay nindang ugali.
Ano man ta pagkastigohon kan ley an mga bullies o kagdaog? Bako lang sa eskwelahan o sa sarong sadit na komunidad igwa nin kagdaog o bully.
Siring man mismo sa satong kinaban.
May mga nasyones poon kaidto na iyo an naghahade bako lang sa kataraid na kapwa nasyones kundi sagkod sa balyo kan kinaban.
Poon sa mga poderosong nasyones kadto arog kan Roma, Ehipto, Espanya, Portugal, Gran Britania sagkod ngonyan arog kan America, Tsina, Rusya, Alemanya, Francia asin iba pa palibhasa poderoso may armas, mayayaman kaya daog-daog an kadaklan na nasyones kan kinaban. Igwa ngani maski miyembro kan United Nation pero dae nagbabayad kan saindang membership fee.
Igwa man saguin-saguin nagrerespeto sa Human Rights pero habong magbale sa ICC o International Criminal Court.
Sa leyes asin reglamentos kan United Nations mayong kastigo kontra sa mga kagdaog arog kan pig-aapod na Big 7 o Big 8—Estados Unidos, Russia, China, Japan, Alemania, Francia etcetera.
May mga imperyalistang nasyones na nagsakop nin dakul na nasyones kan kinaban, pig-guibong exclavo an mga namamanwaan, pig-guibong ignorante, pinatios por medyo kan pagbungkal kan rekorsos naturales na bako man sainda, pagkalbo kan mga kabukiran, pagpalakop nin hilo sa mga kadagatan asin pang-gadan nin mga kasaraditan na saindang nasasakopan pero mayo nin napenaran.
Arog ngonyan may mga heganteng nasyones na nakikipag-giyera laban sa ibang nasyones pero harayo sa saindang namumugtakan, nagagamit nin produktong petrolyo na bako man saindang pagsasadere, nagdidikta kan presyo kan pan-kinaban na barakalon arog kan petrolyo asin mga kakanon, bulong sa mga peste sa agrikultura asin abono sa tinanom.
An mga saradit asin tios na mayong armas na pantumang yaraon lang sa gilid nagluluha dahil sa saindang maka-tristeng kamugtakan.
Haen an mga leyes kontra sa mga kagdaog kan kinaban?