Maghapot kita ki Father

Dear Father,

“Ano daw nagkakakan an mga gadan kan pigdodolot na kakanon kan saindang mga kapamilya sa ibabaw kan saindang lobongan o mantang sinda piglalamayan?”

An minagalang, Menandro

Dear Menandro,

Sa Old Babylonian period (2000 - 1600 BCE), an mga kapamilya sarabay nagwawalat nin kakanon sa mga lobongan kan mga gadan kada bulan. Kun an mga dolot nahuri o nalingawan, nagtutubod sinda na an mga kalag minabalik sa daga para maghanap nin kakanon, kadaklan na beses ini nagdadara nin peligro o bakong magayon na pangyayari sa mga tawo.

Sa panahon kan mga Romano, normal sainda an maggibo nin mga aagihan sa ibabaw kan mga lolobngan asin digdi pinapaagi kan mga nagmomondo an mga kakanon para mabasog an mga gadan na nakalobong mantang hinahalat ninda an ikaduwang buhay (afterlife).

An mga Ilocano asin iba pang mga Filipino nagtutubod na an mga kalag dai pa nahali sa kinaban kan mga buhay mantang pinaglalamayan pa an saiyang hawak. Kaipuhan pa kaining pakakanon. Digdi minagikan an pagdolot nin kakanon sa mga gadan habang naglalakbay sinda sa ikaduwang buhay. May pagtubod man na an kalag minabalik sa daga kan mga buhay pakalipas kan siyam na aldaw nin lamay asin kaipuhan ining i-welcome giraray sa saiyang pagbalik kaya may mga dolot na kakanon.

Sa mga Filipino an pagdolot nin kakanon sa mga gadan nagpapahiling kan pagigin close kan mga ini sa lambang saro. Minsan an kagadanan dai kayang raoton an pagka-ugos kan mga kapamilya sa kada saro. An kakanon na idinodolot tanda nin pagpadangat sa gadan dawa mayo na ini sa daga, parte pa giraray siya kan pamilya.

Pero nagkakakan pa daw an gadan? Dai na man nagkakakan an gadan ta mayo na man ining hawak. Dai nya naman kaipuhan magkakan huli ta yaon na sa ikaduwang buhay an saiyang kalag. Kun iisipon, mayo na man saysay maglaag ka pa nin kakanon sa lolobngan o sa kabaong kan gadan.

An minagalang, Fr. Bill

* * *

Email me at: billparisadmu@gmail.com