Mahalawahaw
Mahalawahaw palan an manggana ka sa eleksyon na dai preparado, nagbakal nin boto saka nandaya pa.
Alagad an nadaog maski makulog sa boot pero pwedeng magbawi kun sya maserbe dawa mayong poder, mayong sweldo asin prebilegio. May mga namasdan kaya ako na mga politiko na maski nasa pwesto naka ngirit pero sa irarom kan boot dai kuntento ta garo dai tubod kan saiyang kapangganahan. An iba ngani uri pa lugod sa nadaog na an ngirit, an ngisi, an harakhatak hali sa daghan, kuntento, asin sincero.
Kun iisipon kaya kun an tao gustong magserbe dai man kaipuhan an pwesto sa gobyerno, dai man kaipuhan an poder, dai kaipuhan an kwarta bastang magtabang kun may nangangaipo asin kun igwa man lang maitatao.
Magpoon sa presidente, senador, miyembro kan cabinete, deputado, gobernador asin alkalde, an enot na nahihiling sainda iyo an titulo, ranggo asin poder na magsadol sa mga kabuhan asin sa mga namamanwaan, pig-aapod pang his or her excellency o honorable pero kun iisipon bako man talaga yan tinao na mandato kan tao o botante lalo nang bako man yan tao kan Mahal na Diyos sainda.
Halimbawa, kun ika taga-media o journalist lokal, nasyonal o international dai ka magdukot sa mga politiko sana o mga darakulang tao kundi magdukot ka sa mga kasaraditan, ibugtak an talinga harani sa daga tangarig makua mo an tunay na sentimeno asin katotohanan. Magserbe para sa banwaan bakong para sa among o para sa saderi lang, ibariwas an tamang impormasyon asin bareta na makatotohanan. Halimbawa, ika sarong paraoma lang ipadagos an pagtanom tanganing magproducir nin kakanon para sa kadaklan na abot kaya an presyo bakong para sa mga negosyante sana na an lamag magdelhensya.
An paratukdo magtao nin pagkanood asin giya sa mga estudyante tanganing mapa-kinabangan kan sociedad pag-abot nin panahon bakong mga pasaway asin kun mag-asenso man an buhay isip sana an saderi asin mayong paki-aram sa ibang tao.
An mga negosyante magserbe por medyo nin pagpabakal nin mga produkto na mapa-pakinabangan kan mga tao, abot kaya an presyo, ataman an saindang mga empleyado asin nakakatabang sa pag-pauswag kan lokal asin nasyonal na ekonomiya.
An mga parasira magdakop nin sira asin ipabakal sa tamang presyo sa mga tao.
An empleyado kan gobyerno asin kan pribadong sektor magtrabaho lang nin tultol, may disiplina, masinunod -sunod sa mga sugo kan nasa itaas asin makatabang sa mga kleyente na nagdudulok sainda. An janitor maglinig sana dai magpara tsismis. An paratimpla nin kape magtimpla sana nin kape. An secretarya padangaton an boss.
An magdulok na nangangaipo, naghahagad nin ayuda pinansyal, nag-uutang kun igwa man lang pantao itao. Dai mag-isip nin kabayaran ta iyan pag-abot nin panahon mabalik yan. Kun naglalakaw sa tinampo asin makahiling nin alabado limusan ta makakatabang yan, iba man yan sa mga Badjao asin mga taong hugakon ta maski baskugan sige an panhagad. An mga iyan pwedeng ialaw asin anggotan tangning makanood.
Sa totoo lang an politika agui-agui sana. Pakatapos kan eleksyon lingaw na kita lalo na an mga nanggarana lingaw kan saindang promisa, an mga nasa pwesto sige an oropisina, sige an biriyahe, gastos kan gobyerno asin sige an panaong ayuda kun ano-ano hali sa kaban nin gobyerno .
Kun oogkoron an servicio na hali sa daghan, an gastos na hali sa sadering bulsa na inihiras sa mga nangangaipo mas masiram pang himation kesa magpara-panao ka kan bako mo man. Tapos ika an oomawon.
An problema lang an mga siguedores kan mga politikong nagkadaraog ta dai ninda nakamit an saindang pangaturugan kaya sagkod ngonyan dai pa nahihiranan.
Aranggot pa, sige an pantarabuga, sige an platika sa social media na dinaraya, pigporotikan asin an mga nanggarana mga inotil na dapat pabaragsakon. Tama na kuta yan magporondo na kita, maghalat naman kan masunod na eleksyon.