Mainit ang Kamot

Sa panahon nin siyensiya, impormasyon asin teknolohiya, tano dakul pa ang nagtutubod sa “green thumb”? Pag sinabing “green thumb”, sa Bicol, mabubuhayon o ang naturalesang kakayahan na pagpatubo nin pagtanom. Sato, kabaliktaran ang mas aram ta, ang termino - mainit ang kamot.

Dai ako nagtutubod sa mga taong nagsasabi na mainit ang kamot ninda, mas tubod ako sa prosesong sinunod kan nagtanom asin kung pano niya inataman ang saiyang tanom.

Uya ang mga kaipuhan sa pag-ataman kan mga tinanom na mapawalang bisa kan mainit na kamot asin mapadakol kan mga taong may mabubuhayon kamot:

Saldang o Liwanag. Kadaklan kan mga pananom kaipuhan nin 6-8 oras nin liwanag hale sa saldang para sa photosynthesis o proseso nin paggibo nin kakanon kan tanom. Importante na ang lokasyon kan tanuman nakaatubang sa sirangan o subangan (east-facing). Ang durasyon kan kaipuhan na liwanag na-depende sa kada tanom, bakong gabos na tanom pareho ang light requirements (lumens), may mga tanom na mas halawig na liwanag ang kaipuhan asin igua man nin mga nabubuhay sa lindong o mga malimpoy na lugar (indoor plants),

Tubig. Kaipuhan ang supisyenteng suplay nin tubig sa mga tanuman. Sa mga tanom na nasa paso (potted plants) saro hanggang duwang beses ang pagbubo, 6AM to 8AM pagkaaga asin 4PM to 6PM pagkahapon. Tandaan sa pagbubo na sa base o sa pinakababang parte kan poon ang bulos kan tubig hanggang magsagom sa daga, dai kaipuhan bubuon ang dahon ta sa ugat nalaog ang tubig na kaipuhan man sa photosynthesis.

Daga. May tolong clase nin daga- dalipay o clay, loam asin baybay o sand. Ang mayoriay kan mga tanom nagtutubo sa “loamy” na klase nin daga, buhaghag asin halangkaw ang water-holding capacity. Kumpara sa dalipay, maluya magsagom ang tubig asin sa baybay na marikas magmara. An daga man ang nagsisirbing istaran nin mga mikro-organismo na nakakatabang sa proseso nin pagkakan kan mga macro-elements arog nin N,P and K asin micro o trace elements na kaipuhan bilang sustansya kan mga tanom.

Nutrients o Sustansya. Ang nutrients ang nagsisirbing kakanon kan mga pananom, siring sa tao, ang mga tanom kaipuhan nin marhay na salud para marhay ang pagtalubo asin pagbunga. Ang marhay na salud nadepende sa nutrisyon kan tanom, ang mga kaipuhan sa dakul na kantidad iyo ang macroelements, Nitrogen (N), Phosphorus (P) asin Potassium (K) asin dikit na kantidad mga microelements arog nin Boron (B), Iron (Fe), Copper (Cu), Manganese (Mn), Zinc (Zn), asin iba pa. Tandaan ang acronym na “E-A-T,” aramon ang tamang “E” o Element para sa tanom, maglaag nin tamang “A” o Amount kan abonong gagamiton, asin magsunod sa T o Time/Timing kan pag-apply kan nasabing abono.

Ere o Espasyo. Ang ere o espasyo kaipuhan tanganing makabwelo ang pagtalubo kan mga tanom asin dai mag-kompitensya sa sustansya. Ang mga leafy vegetables arog nin pechay, kangkong, letsugas, mustasa asin iba pa, igua dapat nin lagwat na 15 centimeters, pag mga solanaceous crops arog kan mga gulay sa pinakbet- okra, kamatis, talong, kaiba na ang sili, may lagwat na 30 centimeters. Ang mga nagkakanap o baging arog nin ampalaya, patola, upo, kalabasa, pipino, 60 centimeters ang distancia sa kada tanom sa plot. Dagdag pa sa mga rason kung tano may espasyo o sirkulasyon nin ere, iyo ang pag-iwas sa pag-ulakit nin helang sa panahon na igua ang mga pananom.

Ang mga bagay na mawot tang magtalubo, sa pagtanom man o sa buhay, pinapagalan, tinatawan oras asin atensyon, inaataman asin minamakulgan. Awot pa man lugod, dai man nanggad maging rason ang mainit na kamot sa pagpundo tang makanuod magpatubo kan satong mga kakanon.