Maogmang Magtanom

Ang mga pagirumdom o mga mensahe sato nin buhay kadaklan minaagi sa ibang tao. Arog kadtong istoria ko sa nakaaging surat digdi sa kolumn, ito bagang estudiante na nakasabay ko maghanaw kamot pakatapos mi magtanom nin gulay sa saindang eskuwelahan. Siya si nakasabi nin duwang tataramon nin pag-apreciar sa ginibong aktibidad, “maogmang magtanom”.

Ano man daw naisip kan estudiante para masabi niya ang siring na tataramon? Siguro dahil bakong maghapon si pagtanom mi, bakong gayo mapagal. Dai niya naisip na trabaho ang aktibidad, mayo nin iniisip na gastos o pagkalugi. Iba man siguro ang eksperiyensiya kung maghapon na taranuman asin may target na ani na kaayon sa obheto kan proyektong Gulayan sa Paaralan.

Tano man nanggad maogma magtanom? Sa panahon nin teknolohiya asin modernong gawe nin buhay, hinihiling ta na ang pagtanom sarong primitibong gibo. Sa mga kaakian, bago ini para sainda, lalo na duman sa mga amay tinawanan nin gadgets arog kan cellphone o tablet. Ang mga ini, pampatoninong sa mga aki, mahihiling mo sinda seriosong nakatutok sa mga dinadalan o kawat sa computer. Ini ang henerasyon nin mga aking mungnan asin mga dai naiinitan nin saldang. Tanda ko ang termino kan lola ko sa ina, masabi na to, “nakakapadad ang sobrang dalan nin TV”. Nagngangalas kita sa kagigibohan ta man sana. Ano man na bagay na may causa, matao nin katampad na resulta.

Sa pagbago kan panahon asin pag-abot kan mga nagsurunod nang henerasyon, ang mga lumang bagay nasasapawan kan makabago, sa pagsapaw na ini, naabot sa puntong nalilingaw kita. Ang pagkalingaw na ini ang causa kan pagiging bago liwat kan mga lumang gawe o mga nakaagi. Halimbawa, ang plaka saka turn-table nag-uuso na naman. Sa agrikultura, ang organikong pagtanom, iyo man sana si luma o dating paagi ta nin pagtanom. Mayo pa man baga kadto nin sintetikong mga kemikal na ginagamit ta sa abono asin mga pestisidyo. Kadtong mga panahon, nagiikot sana ang sustansya sa daga, hale sa pagkalapa o ati kan mga hayop.

Kundi mas gusto ta ngonian ang mga madaling bagay, conveniente. Sisay baya habo na mas magian na buhay? Dai na kaipuhan magparapagal. Isabwag mo lang, isumpit mo lang, areglado na!

Ipadagos ta ang mga simbag ta sa hapot na binuksan ta subago. Maogma ang pagtanom ta kita nagkakaigwa liwat nin pag-apreciar kan satong kapalibutan. Kita nakakanuod mag-mangno liwat. Ang pangangataman kan satong kapalibutan kaayon ang kapwa.

Magaya-gaya magtanom ta mas nakakanuod kita maghalat, na mayong short-cut ang mga importanteng bagay. Kita nakakanuod mag-pasencia.

Igua nin tama sanang pagal. Ang mga bagay na maogmang gibohon bako bagang gayo mapagal. Ta kita nag-eenjoy kan satong gibo. Ang aroaldaw tang espuerso mag-bangon para mag-hiro o trabaho asin ang sirang kan saldang ang mga bagay na marayo sato sa kapadadan.

Sa mga pagtiripon na inaatendiran ko minsan kaiba ang mga paratukdo na coordinator kan proyektong Gulayan sa Paaralan ang sarong isyu na pirming napapag-olayan siring man sa mga pananom agrikultural, seasonal o pana-panahon man. Pag bakasyon, ang taranuman bakasyon man ta mayong nakatokang tao sa mga panahon na mayo nin klase. Ang marhay na lakdang sa arog kaining sitwasyon iyo ang pag-aplikar kan mga nanudan kan mga aki sa saindang mga harong.

Ang sumada kan satong gamad-gamad ngonian, pamilya ang matulod sa maogmang gawe nin pagtanom. Importante na magtadom sa satong isip na dakulang bentahe ang kakayahan magtanom nin kakanon ta siguradong dai madanas nin gutom. Iba ang pagmate asin ang namit kan sadiring tanom. Iiba ta ang bilog na pamilya sa gaweng ini kaiba ang sabay asin salu-salong pag oras nin pagkakan. Nagtanom, nag-ani, nag-salo sa hapag ang sarong pamilya. Marhay ini.