Maskara
Sabi kan sakuyang parabulog, an naka-facemask ngaya o nakasulot maskara pig-ngingirisihan na ngonyan. Sabi ko man sige ngirisi kamo ta maski opisyalmente na mayo na kuno nin pandemya sa America asin sa Tsina pero sa Pilipinas igwa pa lalo na sa mga mataong lugar arog kan Metro Manila, CALABARZON, Central Luzon, Cebu asin Iloilo.
Digdi sa Bicol nagdugang an bilang kan numero kan may Covid virus asin man iba-ibang variants kan naka-agui lang na bulan.
Kun ako an hahapoton saro sa mga marhay na epekto kan pandemya iyo an pagsurulot nin maskara tanganing dae maulakitan asin dae maka-ulakit.
Mahapot kamo kun tano? An maskara barato na ngonyan bakong arog kaidto. Minsan pinapana-o na lang.
Kun medyo bungi o mayong ngipon na mayong pampapustesopwedeng mag-ngirit sa publiko kun ika naka-maskara. Kun pango an dungo natatahuban kan maskara. Kun pung-gudon o pano nin panaw o buni natatahuban nin maskara. Sayang lang kun may dimple ta natatahuban an magayon labot sa pisngi.
Sa totoo lang, apuera kan maskara dapat manteniron guiraray kan publiko an perming paghugas nin kamot por medyo nin tubig asin sabon saka alcohol. Saro pa dapat magmantenir man guiraray nin distancia sa kapwa tanganing dai abuton nin virus kun igwa pa nin saray an iba.
An pagtanom sa natad nin mga gulayon arog kan natong, kangkong, ogbos kamote asin kalunggay, an pag-ataman nin manok, orig, kanding asin iba pa tangarig may panira na dae na babakalon sa merkado.
An pagpabakuna mahalaga pa maguin sa mga juvenes asin may edad tanganing segurado na dae tataduman nin Covid.
Sa parte kan mga paratukdo asin mga eskwela dapat permi pang may protocols arog kan facemasks, social distancing, vaccination asin pagpakusog kan immune system.
An paggamit nin online learning sa pagtukdo kun talagang kinakaipuhan dapat usaron niyato.
Paghale sa eskwelahan an mga aki dapat mag-aradal man guiraray pag-abot sa harong bakong puro kawat asin cellphone dapat yaon permi an partisipasyon kan mga magurang.
Idtong naka-aguing pandemya na naglakop sa enterong kinaban na naka-ulakit sa milyones na tao asin naka-gadan nin ginatos na ribo maski duman sa mga asensadong nasyones kan kinaban arog kan America, Europa asin Tsina.
Kun habo ta nang maulit na mangyari idto dapat likay na kita. Saro sa mga paagui iyo an pagsulot nin facemasks. An mga Pilipino sa America na naka-ulay ko na nagulpi daa sinda mala ta an iba haros enterong pamilya an naospital o nalaom sa mga harong dahil sa Covid.
Kan ako nagbakasyon sa Canada nin tolong bulan kan sarong taon narisa ko na mayong naggagamit nin facemasks sa mga saod, sa mga tinampo asin sa mga fastfood restaurants pero sabi kan sakuyang aki an mga tao sa laog kan ospital maguin personahe o pasyente gabos naggamit nin facemasks.
Idtong naka-aguing pandemya na nagdurar nin tolong taon na nakabigla sa mga tao ta dae ninda nilaoman na mangyari idto.
Maski an mga gobyerno nakubhanan asin an kadaklan dae preparado.
Sa ngonyan kun gusto ta na dae na magbalik an siring na pandemya maguin malikay kita, perming andam asin maggamit nin maskara lalo na sa publiko.