Mayon magayon
An alburoto tataramon sa Tagalog pero gamit man kan mga Bikolano. Alagad lalake sana an nag-aalburoto. An Mayon ta magayon na babae dae nag-aalburoto. Masusupgon ta pirming tahob nin mahibog na kurtinang panganuron an saiyang pandok.
Padangat pati bako lang kan mga Pilipino kundi maski taga ibang lugar sa kinaban. Mayaman an daghan pero masusupgon, daratong daing guirong-guirong.
Alagad kun naaanggot sa tamang tataramon nin Bikolano si Mayon nagpupurong-pusong o nagbabalinghaw o nagwawala kun sa Tagalog. An centro kan orulay sa bilog na mundo iyo an mainiton na aktibidades kan Mayon--- bakong gayo kan Taal o kan Kanlaon.
Hale sa tataramon na “magayon” kinua an ngaran na Mayon.
Kun pano yan minukha kan Mahal na Diyos, kun suarin dae ta aram.
Milyones na bagang mga taon na nag-agui, milyones pa an maarabot kun ano an kaabtan kan bulkan mayong makakaaram maski an mga eksperto o mga sayantipiko? Huli ta an bulkan namumugtak sa provincial nin Albay asin mahiwas na parte kaini sa pamitisan yaon sa ciudad nin Legazpi kaya mas bantog ngonyan an Legazpi na iyo an regional center kan Bikol kesa kan Daraga na iyo an namumugtakan kan Bicol International Airport o an Tabaco na iyo an banwaan ni Gov. Lagman asin mismo an ciudad nin Naga na pinaka-gurangan na ciudad sa Bikol asin dating regional center sagkod kan taon 1976, pakasulo kan antigong capitolyo kan CamSur sa panahon pati kan martial law kaidto.
An bukid Isarog na yaon sa Camarines Sur partikularmente sa mga banwaan nin Goa, Ocampo, Pili na capital town, Calabanga asin Tinambac na pig-aapod machong bulkan na pusog an abaga sabi aktibo pa daa pero sarong water volcaho na cool na cool.
Dae man lugod magtuga arog kan Mayon ta bakong kalayo o nagbabagang gapo an ibubuga kaini kundi tubig na nagkakala-kaga o maski malipot na tubig babaha-on an Naga, Milaor, San Fernando, Gainza, Camaligan, Minalabac na madalihig sa kalabaan kan Bicol River.
Mabaha man an mga banwaan kan Nabua, Baao asin Iriga City.
Dae man po lugod. Ipangadjie ta.
Sa halawig na estorya kan Mayon gulpi nang tao an ipina-gadan kaini kun naaanggot, gulpi nang gamit an rinapak, mga harong asin simbahan arog kan Cagsawa sa Daraga na rinibong tao man an natambunan. Alagad ngonyan tourist attraction na.
Kan panahon mayo pang ayuda na itinatao an gobyerno sa mga biktima kan eruption.
Kan panahon mayo pang 6-kilometer permanent danger zone na bawal mag-istar an mga tao o parauma na nagtataranom sa harani sa nguso kan bulkan.
Ngonyan mismo an Malacaήang nagbabantay aldaw-bangui sa aktibidades kan nagbabalinghaw na bukid, naka-andam na magtabang sa mga biktima sa porma nin bulong, kakanon, inumon tubig asin iba pang panganga-ipo.
Kan naka-aguing dekada 60-70 kan nagtalikod na siglo kun minatuga an Mayon sabi kan mga parasugot orog na kan media “for every eruption, may mansion”.
Segun man sa iba an pagtuga kan Mayon pabor sa nakatukaw na opisyales kan gobyerno ta nakakalibot sa manlaen-laen na apektadong banwaan asin nakaka-distribuir pa nin relief goods.
An ibang evacuation centers kontrolado kan gobyerno partikulamente kan LGUs. Ngonyan pati an military asin pulis gamit sa pagbantay kan mga evacuees. Igwa na sindang temporaryong CR o toilets na pinapaguibo kan gobyerno.
An dae ko maintindihan ta apesar na ipinagbabawal an mga eroplano na magralayaw-layaw harani sa itaas kan bulkan pero gulpi man lugod an turista na minabisita sa rehiyon na minadaragos sa Legazpi, sa Guinobatan, sa Camalig, sa Santo Domingo asin iba pa.
Dae takot an mga turista sa nagbabalinghaw na bulkan ta mas gusto ninda an makolor na vista kun nagtutuga an Mayon lalo na kun bangui.
Dae apektado an mayoriyang lugar sa Bikol arog kan Cam Norte, CamSur, Catanduanes, Sorsogon asin Masbate. May pangyayari kaidto na kan magsabog an Mayon an abo naka-abot sa CamSur, Naga asin Iriga.
Kun magayon an panahon, an Mayon na garo mayaman na daghan nin sarong inosenteng daraga na tindog pang marhay an utong, barang sa Naga asin ibang parte kan Camarines Sur.
Kun kaya an Bulkan Mayon bako lang orgulyo kan Albay kundi kan enterong Kabikolan.
An pagbalinghaw kan Mayon pagbalinghaw man kan mga taga-Bikol lalo na an mga Kababaihan.
An Mayon saka Isarog garo mag-agom na kun mainit an babae malipot sana asin daing guirong an Isarog na iyo an agom na lalake.
Comments