Metro Naga asin CamSur: Magkatuwang o Magkalaban?

An ciudad nin Naga na sarong chartered city na Independiente sa LGU kan Camarines Sur poon pa kan 1948 nasasakupan na kan CamSur, an pinaka-dakulang provincia kan Bikol.

Datirati an Naga cavecera sana o capital town kan Camarines poon pa kan panahon nin mga Kastila sagkod na matapos an giyera mundial numero dos asin kan maguin Independiente an Pilipinas sa nasyon kan America.

Idtong depuntong Congressman Juan Miranda, lider kan mga guirelya kan tiempo Hapon napiling deputado kan primer distrito asin ipinasar niya an bill na naghuhurot kan Naga City charter na an ciudad dae maboto sa mga opisyales kan provincia.

Poon kan June 18, 1948 kan pirmahan ni Presidente Elpidio Quirino an ley na nagguibo kan chartered City of Naga, an ciudad bako nang sakop kan Camarines Sur.

An nagribay sa Naga bilang capital town iyo an municipyo kan Pili na pigpadrinuhan ni Representante Felix A. Fuentebella kan segundo distrito kaidto.

Naguin capital town sana an Pili kan taon 1955.

An kontrobersiya kan paguiguin Naga chartered City yaon sa dai pagboto kan mga taga-Naga sa gobernador kan provincia kan Camarines Sur.

Segun kadto ni Ramon Tularam, publisher-editor kan Naga Times, an mga opisyales asin politiko sa Rinconada, sa Libmanan na pinaka-dakulang banwaan, sa Partido area asin iba pa harabo na an taga-Naga magboto sa pamayo kan provincia ta pirmi nang taga- Naga an maganang gobernador huli sa dakulaon na populasyon kaini.

Iyan an dahilan kun tano an taga-Naga dae nagboboto sa mga opisyales kan Camarines Sur, gobernador, vice gobernador asin an mga miyembros kan junta provincial (vocales o board members).

An primerong alkalde kan Naga saro man guerilyero na si Leon Sa. Aureus na taga-Libmanan man asin publisher kan peryodikong ini Bicol Mail.

Pakatapos ni Aureus na sarong Liberal an nagsarangli mga Nacionalista na anas man appointed o nombrado kan Malacaήang arog ki Rosalio asin Monico Imperial.

An primerong elehidong mayor kan Naga iyo si Victorino Ojeda na napili sa eleksyon kan 1959.

Trangkelo na an Naga na dae nagboboto sa Camarines Sur. An Camarines Sur man ako na na an taga-Naga dae nagboboto sa mga opisyales ninda apuera kan congressman na nakakasakop sa Naga arog kan tercer distrito ngonyan na si Cong Gabby Bordado.

Padagos an padalagan ninda kan kanya-kanyang gobyerno lokal sa aro-aldaw na guinibo nin Diyos.

An representante kan Naga dati kan primer distrito kan duwa palang an distrito kan Camarines Sur sagkod na naguin segundo asin tercer distrito ngonyan darato taga-Naga. Arog ki Juancio Triviήo, Raul Roco asin Luis Villafuerte asin idtong Emilio Tible Sr taga-Calabanga, Celso Baguio asin Gabby Bordado na taga-Calabanga man asin si Pol San Buenaventura na taga-Gainza.

Si Cho-Roco saka James Jacob mga taga- Naga man palan.

Kaya lang an mga congressmen dae nakikiaram sa padalagan kan gobyerno lokal ta sinda representante sana kan distrito duman sa kongreso.

An problema ta dae pa kayang mag-solong distrito an Naga ta dae pa naabot sa 250mil an populasyon, dae pa ngani puede maguin highly urbanized city huli ta dikit an residentes.

An Naga sarong ciudad na mayong baybayon alagad may duwang pampang kan Naga River. Pero an mga ordinansa kaini orog na an budyet dae na nag-aagui sa pag-approvar kan provincia. Makusog an boot alagad an mga produkto agricultural magpoon sa paroy, bagas, gulayon, karne, prutas asin iba pa kadaklan hali sa manlaen-laen na banwaan kan Camarines Sur.

Kun iisipon pag-abot sa mga paninda diyan sa merkado publiko kan Naga haros hali man guiraray sa Camarines Sur apuera siguro kan burak na hali sa Carolina.

An mga paramasid sa media asin vida politika nakakamalisya na kan ibang hiro-hiro kan mga makarandidato bako lang sa masunod na barangay asin SK election lalo na sa Naga kundi pati an mga planong maguin deputado na gustong magsangli ki incumbent Congressman Gabby Bordado na garo an hiro na gustong agawaon an ciudad kan provincia asin an provincia gusto nang maglaog sa ciudad.

An mga kapitanes kan Naga pigkakaulay kan mga taga-provincia asin ta maski an alkalde kan Naga nakiki-amigo na sa taga-Camarines Sur. Kadto an duwang lado mayong pakilabot sa lambang saro.

Kun makalusot sa congreso an pigpropoponir na bill ni Congressman Bordado na Metro Naga Development Authority na an hila-hila kan Naga abot sa Tinambak, Nabua, Pasacao asin Pamplona mayo nang pagkakaiba an LGU kan provincia asin an Metro Naga sapoder asin serviciong itatao sa mga tao.

An Metro Naga Development chairman pusog an poder sa mga sakop na banwaan pero an gobernador kan Camarines Sur sakop pa an poder an mga banwaan na nakatakod sa Metro Naga na gabos parte kan provincia.

Kun masururog an ambos lados mas marhay para sa gabos.

Ano an masasabi nindo?