Nakarma

Saro ako sa mga tawong nag-antabay kan mga nakaaging taon kun ano an mangyayari sa kaso kan dating presidente na si Rodrigo Roa “Digong” Duterte sa International Criminal Court (ICC).

Grabe an sakuyang interes sa kaso ni Digong sa ICC. An paghiling ko kaya sa mga ginibo ni Digong, arog baga kan saiyang madugong kampanya laban sa droga, dai gigibuhon kan sarong tawo na nagtutubod sa katotoohan, may integridad, may respeto sa kapuwa tawo, may konsiensia, asin nagtutubod sa Dios.

May mga sinabi asin ginibo si Digong na puwede kong malingawan pag-abot kan panahon o tamang oras arog baga kan pag insulto nya sa Santo Papa, pag-apud nya sa Dios na “estupido,” pag-takot (threaten) nya sa buhay ni Cardinal Ambo David asin sa iba pang mga padi, an pambabastos nya sa mga kababaihan asin sa pag-manipula nya sa Kongreso na ipasara an ABS-CBN.

Pero may duwang bagay na ginibo si Digong na dai ko malilingawan asin madidipisilan akong mapatawad sya: An pagpapriso nya sa dating senadora na si Leila de Lima sa laog nin pitong taon asin an madugo nyang kampanya laban sa droga na kun sain halos 30,000 na Pilipino an ginaradan kan mga pulis dara kan saiyang “kill, kill, kill” na polisiya.

Kun ikukumpara sa sarong symphony orchestra, si Digong an conductor kan gera laban sa droga. Siya an maestro. Siya an arkitekto. Siya an promotor. Siya an nagtaong mandamiento na gadanon an mga inbwelto sa droga.

Sabi ngani ni Digong sa Ingles, “Hitler massacred three million Jews. Now, there are three million drug addicts (in the Philippines). I’d be happy to slaughter them.”

Sistematikong ginaradan an an halos 30,000 mga Pilipino na mayong laban. Sabihon ta nang may ibang nanlaban kaya napiritan an mga pulis na idepensa an sadiri, pero an kadaklan na suspetsadong mga adik basta na lang ginaradan na mayong due process.

Kun may kasalan an sarong tawo o maski na adik sya o may problema sa droga o nagbebenta nin droga, dapat dinadakop, kinakasuhan asin tinatawan oportunidad na idepensa an sadiri sa korte sa atubangan kan sarong huwes. Iyo ini an tamang legal na proseso sa sarong demokratikong sosyodad. An nakakamundo dai ini sinunod kan administrasyon ni Digong.

Haen an hustisya kan halos 30,000 na mga kababayan ta, na an kadaklan mga pobre, na pig-garadan kan mga pulis kan panahon ni Digong? Ang mga biktimang ini mga ama, mga ina, mga tugang, mga estudyante, mga trabahador, mga tricycle drivers, asin iba pa. Sa halipot na tataramon, mga tawong gusto man kutang mabuhay nin matuninong kaso nagin kumplikado an buhay dara kan mga salang desisyon.

An hapot: Pano tinatabangan kan gobyerno an arog kaining mga tawo? An simbag ni Digong, dapat garadanon an arog kaining mga tawo arog kan mga Hudyo na ginaradan kan panahon ni Hitler. Anong klaseng tawo an arog ni Digong na tinawan nyang “blanket authority” an kapulisan na basta na lang manggadan nin kapuwa tawo. Ini an nagin kasalan ni Digong kaya kinasuhan sya sa ICC nin “krimen laban sa sangkataohan” (crime against humanity).

Kan nabaretaan ko na may search warrant na ang ICC, arestado na si Digong kan Interpol asin pig-biyahe na pasiring sa Hague, Netherlands, kun sain dadangugon an saiyang kaso, aadmitiron ko na medyo nabuhayan ako ta matatawan nang hustisya an halos 30,000 Pilipino na ipinagadan ni Digong.

May mga nagsasabing pig-kidnap si Digong. May mga nagsasabing iligal an pag-aresto sa iya. May mga nagsasabing herac man ki Digong ta gurang na. May mga nagsasabing dapat sa Pilipinas dangugon an kaso ni Digong bakong sa Hague.

An basa ko sa naratibong ini kan mga kabuwan ni Digong gusto nindang paluwason na biktima si Digong kan ICC saka kan gobyerno ni Bongbong Marcos. Pa-herac effect kun baga ki Digong an gusto nindang ipamate sa mga tawo. An kulang na lang pasuloton nin neck brace si Digong arog ni GMA o magpa hospital arog kan chief of staff ni VP Sara Duterte na si Zuleika Lopez.

Mas masuerte ngani si Digong ta may oportunidad sya na depensahan an saiyang sadiri sa korte kumpara sa mga nagin biktima nya na tinumba tulos.

Mas masuerte ngani si Digong ta may mababayaran syang mga respetadong abogado kumpara sa mga pamilya kan nagi nyang biktima na dai lang nagkaso ta tarakot saiya saka sa mga kapulisan.

Mas masuerte ngani si Digong ta nirerespeto sya kan ICC, dai tinatakot, marhay an pagtratar saiya kumpara sa pamilya kan saiyang mga ipinagadan na nawaran na nin pagtubod na makakakua sinda nin hustisya sa Pilipinas.

An dai na-realize ni Digong igwang inaapud na karma sa buhay nin tawo na kun sain an maraot na ginibo sa kapuwa minabalik sa tawong nag-gibo kaini. Sabi ngani sa Ingles, “What goes around comes around.”

Iyan an estorya kan buhay ni Digong. Nakarma.