Obrero

Ano ang sarong aldaw para sa mga obrero? Ang sarong aldaw, walong oras na trabaho na may sarong oras para magpangudot, duwang quince minutos para mag-snack o mag-pahingalo. Ang bayad sa walong oras nalaog Php 415.00 digdi sa probinsya (Nadugangan Php 20.00 ang dating Php 395.00), pag kwinenta ta ang per hora, nalaog cincuenta y dos pesos (Php 52.00) ang kada oras nin trabaho. Manggurano ang bagas, gulay, karne, sira, asin rekados? Kulang na maray ang nakukuang aldawan na sahod.

Siring man ang sitwasyon sa pag-oma, mas nababawasan ang numero nin nagtatrabaho sa kaomahan sa rason na bakong sapat ang nakukua kumpara sa kapagalan sa lantad na init nin saldang. Bakong suba-suba ang trabaho sa bukid, mabungkal daga, ma-gapas kan mga duot, maani, maabono, ma-spray nin bulong. Mas marhay pa ngaya kaiyan ang ibang trabaho na aircon ang opisina dai kaipuhan nin baraladan. Totoong sakripisyo.

Ang enot na aldaw nin Mayo kan kada taon, na-komemorar kita kan aldaw nin mga obrero o Labor Day. Segun sa nabasa ko, ini sana ang holiday na prinoklama nin mga obrero para sa mga obrero (by workers for workers). Ang selebrasyon na ini nakaugat sa pakikibaka asin laban kan Union Obrera Democratica Filipinas (UODF) na minukna ni Isabelo de los Reyes. Kan Mayo 1, 1903, nag-rally ang halos sanggatos mil (100,000) na miembros kan UODF, nag-martsa poon Plaza Moriones sa Tondo, Manila hanggang Malacañan. Sa pag rekonosir kan nasabing rally, inapod ining “Labor Day” sa bill na pinasar kan Philippine Assembly kan Abril 8, 1908. Ang pag-selebrar asin pag-komemorar ta kan Labor Day nagpoon kan taon 1913.

Poon sa walong oras na trabaho kada aldaw o cuarenta oras sa sarong semana, sa minimum wage, asin iba pang mga benepisyo mga tinatamasa ta sa trabaho, bunga kan laban labor movement. Totoong harayo pa ang lalamagon kan aldawan tang sahod, pero naghihiro, mabagal pero may resulta ang laban.

May grupo nin mga senior high school students na nag-internship sa opisina mi, tolong estudinate ang nadesignar samo. Dies dias sinda sa opisina para ma-eksperiyensiya ang mga proseso kan serbisyo kan City Agriculture Office. Kan enot na aldaw kan internship hinapot ko si tolong aki, “Kaya nindo magkapot alulunti saka manure kan mga hayop?” Saro sa mga aki nagsimbag, “Iyo po, maski ano pong trabaho gigibohon mi.” Maogmang simbag para sako, ta dai nagpipili nin trabaho, pursigido sinda. Kan closing program na ninda, igua nin sarong estudiante na dinesignar sa ibang opisina na nag-istoria na may mga aldaw na ang gibo sana ninda, mag-stapler nin mga dokumento. Kung ang pag-stapler nin sarong dokumento aabuton sarong segundo, tres mil sais cientos na iri-stapleran yan sa sarong oras (3,600), alagad bako man makina ang tao, puede man baga sabayan nin iristoryahan.

Duman sa closing program kan mga interns, tinawan kaming mga supervisor magtao nin hailpot na mensahe sa pagtiripon na ito. Kan turno ko na magtaram, pinagiromdom ko sa mga interns na maski mga trabahong trivial o makalangkag siring kan pag-stapler nin mga dokumento, importante ta kaipuhan man giraray sa performance kan mga opisina. Mayo nin sadit na trabaho, gabos na-kontribwer sa pag-abot kan mga obhetos kan mga ahensya o organisasyon man.

Pakisumaro asin balik-basa. Mawot kong balikan asin paghorop-horopan sa pagkomemorar kan obrero, kan paraoma, kan empliyado, kan gabos na nagtatrabaho, si nabasa kong sinabi ni Khalil Gibran sa libro na saiyang sinurat “The Prophet”, “work is love made visible”. Ang trabaho, pagkamoot na nahihiling. Sarong paagi nin pagpahayag nin pagpadangat ang pagtrabaho, ta ini pag-heras kan satong pag-guibo, pag-krear, pag-hiro. Pag-ani kan satong mga tinanom asin pinatalubo hasta mag-bunga. Mabuhay ang obrerong Pilipino!