Pagbuhay sa Partido area nag-angat, sabi

Ni Sonny Malate

GOA, Camarines Sur --- Sarong economista, researcher asin Assistant Professor IV sa Partido State University (ParSU) main campus sa banwaan na ini an nagbuyagyag kan marhay na bareta  na an pagbuhay kan mga nasa distrito kan Partido an nag-aangat na kun icocomparar kan mga nakaagin taon.

Si Emmanuel A. Onsay, CPA, MAECON, kan ParSU nagbase kan saiyang obserbasyon sa datos kan Philippine Statistics Authority (PSA) kan nagtalikod na taon na ngonian sanang 2024 ipinaluwas.

Segun ki Onsay, base sa saiyang analysis gamit an econometrics asin machine learning, maoobserbaran na an Partido Area nag-aasenso, na iguang poverty incidence na 37.89%. Ini nangangahulugan na apat sa kada sampolong residentes sa Partido Area an nabubuhay sa kapagtiosan.

Gamit an Random Forest Regressor, nagluwas na an banwaan kan San Jose Partido an iguang pinakahababang poverty incidence sa cuarto distrito na nasa 24.91%. An Garchitorena na may 41.16% iyo an may pinakahalangkaw na poverty incidence.

Pigbuyagyag pa man ni Onsay na an pangkagabsan na economia kan Partido Area nakakamate nin pagprogreso. Soboot, linalaoman na sa laog kan masunod na 15ng taon, 55% kan mga tios na individual digdi an makakahawas sa saindang presenteng situation sa pagbuhay.

An nagunong datos soboot  nagpapahiling nin claradong pag-uswag kan economia mantang an dakol na sector kan comunidad padagos na nakikitusayan sa kadeficilan sa aroaldaw na pagbuhay.

Base sa official poverty statistics asin pagkahulugan kan PSA, an sarong Filipino consideradong tios kun an  bulanan na ganada kan sarong household  dae nag-aabot sa P16,556.98. Sa Bicol, an poverty threshold nasa P16,348.73.

Mienrastanto, base sa datos kan PSA, an Camarines Sur bako na an pinakatios na probinsya sa Bicol, kundi an Sorsogon na,  na iguang poverty incidence na 38.51%. Sa Camarines Sur na sunod sa Sorsogon nasa 35.52%. An Masbate iyo an may pinakahababang porciento nin mga tios na residentes na may 25.64%. poverty incidence.

Sa bilog na nacion, sa kagabsan,  an porciento kan mga nagtitios na individual maluya an pag-ibaba. Ini nagbawas nin 23% sa primerong semestre kan 2021, pasiring sa 22.4 sa kaparehong periodo kan 2023. 

Sa presente, an Bicol iyo man giraray an pinakatios na rehiyon sa Luzon.

Nanotaran ni Onsay na an kapagtiosan sa Bicol causa kan calamidad, corruption, kakulangan nin serbisyo sa salud asin tamang nutrition, ru’rong paz y orden, kakulangan nin mga infrastructurang facilidades asin iba pa.

Dinagdag pa kan economista na tanganing masusteniran an pagprogreso kan sarong banwa kaipohan an positibong lakdang kan gobyerno pasiring sa pag-angat kan economia kan localidad.

Pigtawan man nin doon ni Onsay na tanganing maibusol an progreso kaipuhan na puhoon an corruption, tirikasan, exploitation, pagmakamaurihon, kapasloan asin maraot na intention sa kapwa. An pagigin honesto, humilde asin pagmakulog sa iba iyo an dapat magreynar, sabi pa niya.

Si Onsay graduado sa Unibersidad kan Pilipinas asin De La  Salle University. Siya recipiente  nin  42 na mga national asin international research awards.

Poblacion business area kan banwaan nin Goa, an centro kan comercio sa Partido Area. (Photo: Tara Photowalk - Partido)