Pana-panahon

Kun an sarong mayor pwedeng maguin Presidente kan Pilipinas, pwede man an kapitan nin barangay na bagong mapili kan naka-aguing Oktubre 30. Ta an sarong barangay garo man sana sarong nasyon na dapat padalaganon nin tultol maski may nagpapasaway na namamanwaan, may nag-aaguing mga kalamidad, arog kan bagyo, baha asin linog na dapat mag-ayuda sa mga biktima, may mga maka-ngirhat na krimen, may mga terorista asin pirmi nang may oposisyon na pirming tumang sa nanunungdan o nag-tatatsar sa naka-aguing administrasyon o pwedeng mamayo kan masunod na administrasyon.

Ngonyan an Pilipinas garo sana barangay na dae nagpopondo an bangayan o burolyada kan mga politiko, kan mga nasa pwesto asin mayo sa pwesto pero ambisyoso asin mga permanenting paratuyaw sa kiisay man na nanunungdan, maguin politiko o taga-media, radyo, TV, prensa, social media asin mainstream media.

Alagad bago an kapitan, speaker muna kan Camara de Representantes an pig-oorolayan ta bako lang pwedeng mag-ambisyon kundi pwede pang iyo an masunod na ejecutivo kan nasyon kun may bastanting fundo o partidaryo kan ejecutivo asin kontrolado an mga miyembros kan Congreso.

Sa totoo lang mayo pang speaker na naguin presidente kan Pilipinas, naguiguiromdoman ta si Ramon V. Mitra Jr. kan Palawan na huna ta cierto Y seguro nang maguiguin presidente sa eleksyon kan 1992 ta sa Convention kan partidong Lakas ng Bansa siya an gana-ganahan kontra kadto ki Defense Minister Fidel V. Ramos. Gana sa Convention pero daog sa eleksyon.

Harani si Mitra ki Presidente Cory kadto pero mas harani palan si Ramos sa ibang bagay na iyo an nangana para Presidente asin pati si Meriam Defensor Santiago narata.

Ngonyan pa lang naririsa na an makusog na poder kan sarong speaker kan Camara na iyo an may pugol kan pig-aapod na “power of the purse” kan gobyerno nasyonal. Kontrolado an kuarta o budyet kan nasyon asin siyempre kontrolado an mayoriyang miyembros kan Congreso asin senado.

Kan halion kan Congreso an Confidential Fund kan opisina kan Vice-Presidente kan Pilipinas asin kan sekretarya kan Edukasyon Inday Sara Duterte nagngalas si mga tao kun ano na an nangyayari sa Unity Team ni PBBM asin Inday Sara kan naka-aguing eleksyon. Nakatapsok na pati sa iriwal si dating Presidente Digong Duterte, an ama ni Vice. Si Speaker Ferdinand Martin Romualdez, primo hermano o primerong magpinsan saka si Presidente BBM ta an ina ni Bongbong na si dating First Lady Imelda Romuladez Marcoz tugang na carnal ni dating Ambassador Benjamin Kokoy Romualdez, ama ni speaker.

An nagbuburotwanang isyu ngonyan iyo an enot: terorismo asin borombahan sa Marawi City; paz Y orden asin soberinya kan nasyon sa atubangan kan paghinguha kan Tsina na masakop an pig aapod na West Philippine Sea o South China Sea; an terorismo sa Marawi nangyari man sa primerong mga aldaw kan administrasyon Duterte, ngonyan nangyayari na naman sa ika-duwang taon kan administrasyon ni Marcos Jr; peace talks sa mga makawala, na kinontra ni Duterte kadto kan panahon niya; an pagpa-imbestigar ki Duterte kan International Criminal Court o ICC kontra sa mga drug lords asin mga drug addict na nagbunga soboot sa gulping garadanan; an isyu kan EDCA na ibuburugtak kan America sa man iba-ibang parte kan Pilipinas na garo nagdakul lugod an base militar kan Kano hali sa saro sana na nagsara kan taon 1990 kan magtuga an bulkan Pinatubo sa Zambales; isyu kan importasyon asin smuggling kan mga produkto na pigkokonsumo asin pigbabakal kan mga Pilipino; privatization kan airopuerto kan gobyerno arog kan NAIA, SMNI ni Quiboloy versus ABS-CBN kan mga Lopez; pro-drug lords versus anti-drug lords (sindikato); Independent Foreign Policy; ayuda wala to-o; etcetera,etcetra, etcetera.

Ribong na talaga an balanak ta igwa daa nin sarong babae na mas poderoso na nasa likod kan mga pangyayari pati appointments kan mga miyembros kan gabinete. Garo may hidden agenda.

Amayon pa kuta na kita magpara-orolay dapit sa politika kundi garo baga pini-pwersa kita kan mass media, kan Congreso asin kan mga poderosong mga politiko na maheling na an maguiguin bunga kan 2025 midterm asin 2028 presidential eleksyon.

Maski ngani digdi sa ibaba pakatapos kan barangay asin SK eleksyon aram na an mga makandidato para gobernador asin Congressmen orog na idtong makukuarta asin dukot sa adminstrasyon ngonyan ta darakulaon asin hayag-hayagan na an saindang pabantulin na makarandidato sinda, nakataplak na pati an saindang darakulaon na retrato kan saindang mga pegretokeng pandok.

Kun nagkasuwayan an famusong KathNiel tandem dae daw magkasuwayan si Bongbong saka si Inday sa masunod na eleksyon, lokal asin nasyonal?

Sarong doktora na kolor amarilyo asin rosas an nagsabi sako kan sarong aldaw na ogma siya kan iriwal ni Marcos asin Duterte ta makusog an 3rd force ni Leni Robredo asin Leila De Lima sa masunod na pirilian.

Pero an hapot uya: bako daw na moro-moro lang an iwal ni PBBM/ Speaker Romualdez asin Vice-President Sara?

Kun siring maski sa mga makawala arog kan CPP-NPA, NDF asin mga militanteng partylist congressmen asin senador ribong man an balanak kun saen sinda mataya: Marcos-Romualdez o Duterte?

Rilingawan na talaga nin mga utang na boot. An politika talaga maati.