Tom: An Tunay na Amigo

Kan nakaaging banggi, may narecibe akong post sa Messenger hale sa sakuyang pinsan na si Hermes Sabando: Gadan na si Tom Crescini. Nabigla ako. Hinapot ko tulos an pinsan ko kung ano an ikinagadan. An simbag niya: Emphysema. Pigmessage ko man tulos an sarong pading taga Sipocot na amigo mi ni Tom na iyo si Fr. Nelson Garcia na nag-eerok sa Chicago. Mamondong bareta, simbag ni Fr. Nelson, pero salamat sa pagpaaram.

Pag may bistado akong tawo na nagagadan, normal sa reaksyon ko, arog kan kadaklan sa mga tawo, na magpaabot ni pakikidamay sa pamilya kan nagadanan. Pero kan nabalitaan ko an nangyari ki Tom, iba si pagmate ko. Garo baga may dapat akong isurat nganing maaraman kan kadaklan an ibang aspeto kan pagkatao ni Tom ta baka may manudan an mga makakabasa.

Dai maluwas sa TV an pagkagadan ni Tom. Dai siya pag-oorolayan kan mga politiko o kan mga darakulang tawo. Bakong news an saiyang pagkagadan sa komunidad. Mayong reporter kan diaryo an ma-interview sa saiyang mga aki. Ordinaryong tawo si Tom. Simple siyang tawo na mahilig makipagbarkada pero dai nagpabaya sa pamilya. Kaya kun susumahon ko, an buhay niya repleksyon kun ano an kahulogan kan tunay na amigo.

Nagin amigo ko si Tom kan kami nagdadarakula sa Sipocot kan dekada saisenta. Halos magka-edad kami pero dai ko siya nagin kaklase. Magkabiristohan an samuyang mga magurang. An matua kong tugang amigo man an mga matuang tugang ni Tom. Natural sa sarong sadit na banwaan arog kan Sipocot na magkabiristohan an mga tawo kadto saka magkaaramigo.

May kasabihan na an sarong amigo dai nakakalingaw, tunay an pakikiiba, medyo hayahay an saimong pagmate kun yaon an saiyang presensya, may lealdad (loyalty) asin dai ka niya lolokohon. Ini an mga ugali na nahiling ko ki Tom bako lang kan kami nagdadarakula kundi maski kami may mga edad na.

May basketball team kami kadto sa Sipocot kan 1961 na an pangaran Black Hawks. Napondar ining team sa paagi kan suruba-suba lang ta igwa kadtong basketball tournament sa Sipocot. Mahilig magpraktis si Tom saka kun oras na nin karawat mahihiling mo sa saiyang mga mata an determinasyon na dai mapadaog. Alagad kun kami nadadaog, iaagi niya na lang sa suba nganing bakong gayong makulog sa buot kan saiyang mga teammates.

Kun kami nagkakatiripon o nagraralakaw sa tinampo pag banggi, sige sana an samuyang ngarak-ngakan pag yaon si Tom ta natural siyang parasuba. Siya an minatao nin buhay sa grupo sa paagi kan saiyang mga suba. Kaya siguro madali ko siyang nagin amigo ta madali siyang pakiibahan. Simpleng tawo na bakong hambogon asin tataong makipagkapwa.

Gulping mga bagay sa buhay ni Tom an dai ko malilingawan. Pero an talagang dai ko malilingawan iyo an saiyang “pagka Marites.” Nasa Grade VI ako kadto sa Napa Parochial School asin nagpupuli ako sa Sipocot kun weekend lang. Sarong hapon nag-agi si Tom sa harong na sakuyang ikinasorpresa. Huna ko kun ano an toyo. Ito palan sasabihon lang sakuya na crush ako ni Janet na dati kong kaklase sa elementarya. Siyempre napangisi ako. Dai ko talaga aram kun nagsusuba siya o seryoso. Pero poon kadto nagin close na kami.

Kan nag-adal na ako sa Ateneo de Naga, bihira ko na siyang mahiling. Pero pag minapuli ako sa Sipocot pag weekend yaon pirmi an samuyang iribanan sa bilyaran, sa basketball court, pag may baraylehan sa plaza o maski sa bulangan. Arog kami kayan kadarayupot ta an arapudan mi ngani “brod.”

Kan nasa nobisyado (novitiate) ako kan mga Heswita sa Novaliches kan 1967, nabigla ako kan may nagbisita sakuyang mga taga Sipocot. Saro na duman si Tom. Kun bakong importante saimo an sarong tawo, ano ta mabiyahe ka pa-Manila haleng Sipocot ngani lang mabisita mo siya? Para sakuya nagpapahiling ini kun pano tinawan ni Tom nin importansya an samuyang pagka-aramigohan.

Haloy kaming dai nagkahilingan ni Tom kan nag-migrate an pamilya ko sa Amerika kan 1981. Pero pag minabakasyon an pamilya ko sa Naga asin naaaraman ni Tom na yaon ako bigla na lang yan nasulpot sa harong na mayong paisi. Kun minsan may mga kaibahan na barkada ming taga Sipocot. Kun minsan naman siya lang solo. Siguro sa isip niya importanteng magkahilingan kami asin mag-estoryahan. Iyan an tawong may pagmangno.

Sa haloy na panahon na dai kami nagkahilingan, pagnaghirilingan kami garo baga kami mga aking sadit na dai pigsuhay kan panahon. Siguro resulta ini kun pano kararum si mga nakaaging taon na kami nagkabiristohan, nag-iribanan, nagsurubahan.

May mga tawo pa palan sa kinaban arog ni Tom na pag nagi mong amigo, habang buhay ka man niyang amigo.