Tumata(w)o
An tao, kapamilya, partidaryo o amigo na nawalat sa harong kun minahali kita an kagharong halimbawa matrabaho o may ibang tuyo sa harayo iyo an pig-aapod na tumatao.
Arog kaiyan an mga Pilipinong nawalat digdi sa satong lugar mantang si iba tang kapamilya nagduman sa ciudad o sa abroad tanaganing mag-eskwela, magtrabo, o maghanapbuhay, magserve sa ibang gobyerno o nasyon.
Siyempre ta kitang nawalat kita man an maasikaso kan harong.
Kitang mga Pilipinong nawalat kita man maasikaso kan satong nasyon.
Sa panahon na ini nin globalisayon o maski pa kadto pagpoon kan tiempo Amerikano digdi sa Pilipinas mga labing 100 nang taon an naka-agui dakul nang Pilipino an nagruluwas tanganing maguin pensionado o pigpa-adal nin libre duman sa Amerika, magtrabaho sa mga pineapple plantation sa Hawaii, magtrabaho bilang paraguno nin mansanas asin iba pang tanoman sa West Coast kan Amerika.
An iba nagtrabaho bilang bilang US navy sailors, binarayaan an saindang pamilya digdi sa Pilipinas nganing maghanap nin magaya-gayang buhay sa pig-aapod na “the land of milk of honey” .
Nagparadakul an Pinoy na nag-arabroad o nagruluwas sa nasyon ngarig magtrabaho bako lang sa Amerika kundi sa Middle East, sa Japan. Enot mga enenyero, mga karpentero, tapos nagsurunod si mga dancers, musikero, asin iba pang entertainers, asin domestic helpers o katabang sa harong.
Sinda an pig-aarapod na bagong bayani ta dakol na kwarta an pigpadara digdi sato sa Pilipinas na nagpa-angat kan satuyang ekonomiya.
Dakul man an naguin abroaders ta pig-petisyon kan saindang kapamilya lalo na sa Amerika asin Canada. Milyones na kun iisipon an mga Pilipinong nag-eestar o nagtatrabaho sa abroad ngonyan.
Maogma kuta kun iisipon na kadakul nang mga Pilipino an naka-estar asin nagtatrabaho sa manlaen-laen na parte kan kinaban, naka-aragom nan in dayuhan, may mga aking mestizo, si mga brown mapusaw na, marhay na an saindang kamugtakan asin nakakapadara na nin kuarta asin balik-bayan boxes digdi sa Pinas.
An problema lang ta kun minsan an mga Pilipinong nawalat sa harong o tumatawo digdi sa Pilipinas garo miniminos man na marhay nin huli ta lokal sana kita.
Bako lang an individual na Pilipino, tugang, paryente, o dating kaklase sa eskwelahan, an midyo hababa na sa pagheling kan mga abroader ta palibhasa dai pa nakaluwas sa na-eestaran na lugar.
Seguro dahil sa pagtios, kulang sa pag-adal o mayong kukuti. Makulog pati an satong sadering gobyerno pigmemenos na kan mga abroaders, pig-tatatsaran an padalagan, pig-aanggotan an mga opiyales kan gobyerno, pig-aapod na mga kurakot, estupido, bobo asin iba pang pagabuga.
An Pilipinas iyo na garo an may pinaka-magayon na mapa sa ibabaw kan mundo iyo lugod an pigmumutiti apesar na kan panahon napakinabangan kitang marhay kan mga nagsakop satuya arog kan mga Espanyol, Amerikano, Hapon asin iba pa.
May bistado akong Bikolano na nagtrabaho sa US navy, enot komo parapakintab kan sapatos kan admiral (shoe shine boy). Nakaretiro man sa servicio pero nagbago an ugali kan makwarta na, dolyar na an pensyon, naka-agom pang Pilipinang nars kan magka-igwa nin pagkakataon na makapuli sa Naga pig-arapi si mga tugang, pig-agawan pa nin mga daga. An dating mga amigo o kaklase sa eskwelahan na dati nya ka-color sa politika pigtatarabuga na. Iyan an ehemplo nin sarong brown American.
Grabe pa an sinasapong pagtios kan Pilipino sa kapwa Pilipino na iyo na ngonyan an bagong colonizer kan Pilipinas. Apuera pa garo kan mga dayuhan na negosyante na iyo an naghahade sa satuyang komersyo asin negosyo.
An problema man kaya na kitang mga tumatao anas nang ara na makapag-abroad o dai kita mag-asa na sana sa mga padarang dolyar o balibayan boxes na hali sa luwas. Pag may padarang kwarta embes na gamiton sa pagbakal nin pagkakan o gamit sa harong ibinabakal arak o itinataya sa bulang o isinusugal pa.
Ngonyan na mga ngunyan bako lang sa mga ciudades pati mga poblaciónes asin sa ibang barangay bako lang darakula kundi magagayon na an mga harong, magagayon na an mga tinampo, magagayon na mga eskwelahan, bastante an pagkakan, maogma an kapalibutan, magaya-gaya an buhay.
Iyan seguro an bunga kan edukasyon pag-aradal bako lang high school kundi kolehiyo kaya madaling makakua nin trabaho, halangkaw an sweldo o kun maka-abroad man mas marhay an saindang kamugtakan asin mas dakul an maipapadara sa mga magurang, tugang asin kapinsanan asin sa mismomg tumatao.
Di bako nang makasuya kun kita an walat digdi bilang mga tumatao.
Mabuhay an Pilipino!