Uncle Sam (Sa mata kan Little Brown American)

Sarong Nagueṅa an nag-post sa Facebook na dapat lang an kariribokan sa Amerika orog na an matudong protesta sa Kapitolyo kan Washington DC ta an eleksyon sa Amerika may darayaan garo naman daa Pilipinas.

An Amerika palan an nag-arog sa Pilipinas.

May naghapot saiya: Bakong an politika sa Pilipinas tukdo kan mga Amerikano? An simbag niya an siring na hapot hali sa kontra Amerikano o anti-Amerika.

Halat ngona. Orgolyoso kitang mga Pilipino na sunod sa Amerikano kita an pinaka-matitibay magtaram nin English. An apod ta ngani sa US Uncle Sam. Orgolyoso kitang bansagan Little Brown Americans. Asin an pangaturugan kan kadaklan makatungtong sa Amerika, makatrabaho duman, maguin US citizen, magsweldo nin dolyares, magretire o kun pwede pa magadan duman.

Pag-abot kan taon 1900 sa kapinunan kan naka-aguing siglo kan masakop an Pilipinas kan Amerika ta ipinabakal an satong nasyon nin 20milyones dolyares sana nasakop na kita kan Amerika. Kita ngani an solamenting “colony” sa kinaban.

Baliwala si pag-alsa na Andres Bonifacio, Antonio Luna kabali na sinda Semeon Ola, Ludivico Arejola, pati si ibang mga rebolusyonaryo sa Luzon, Visayas asin Mindanao ta nasakop na an Pilipinas kan Amerika. Pinasa sato an sistema politika asin ekonomiya, tinukduan kita kan inaapod na demokrasya, tinukduan kita nin eleksyon pati an saindang leyes pigpasa pa sato.

Sinakop kita sa laog nin 46 anyos pero pakatapos kan Giyera Mundial Numero 2 (WW2) haros sagkod ngonian grabe pa an impluwensya kan Amerika sa mga Pilipino.

Kun minsan ribong kita kun siisay talaga kita Pilipino o Amerikano? Sabi ni Dante Jimenez, chairman kan Anti-Corruption Commission, itinukdo gabos kan Amerika sa Pilipinas poon sistema de gobyerno, American Jurisprudence, American English apuera kan Federalismo. Federal na gobyerno sinda kita bako.

An 1935 Constitution pigdikta sa mga Pilipino. Pati ngani garo an 1987 Constitution iyo pa ta si Cory maka-Amerikanong marhay.

Totoo pareho presidential, parareho may Senado asin Camara de Representantes alagad kita masyadong centralisado asin nakatingag na permi sa Central Government o sa Imperial Manila. Mala ta an Amerika mayaman, abante, industriyalisado, sa ibong na lado kita tios sagkod ngonian.

Si mga gurangan tang mga politiko poon ki Aguinaldo, Quezon, Osmeṅa, Roxas, Recto asin iba pa gabos estudyante kan Amerika. Gabos sinda kapot sa liog kaya kun anong dictamen kan Amerika iyo an sinusunod ninda.

Idtong sabi ni Quezon na “dai bali garo impirno an kamugtakan kan Pilipinas sa lindong kan liderato nin Pilipino kesa garo nasa langit kita sa lindong kan liderato kan Amerika” buladas lang idto ni Quezon sa mga Pilipino asin aram kan Amerika na bako man seryoso si Quezon.

Iba si pigtataram niya, iba man si pig-guiguibo mala ta kan magka-giyera nagdulag siya pasiring sa Amerika kun saen siya nagadan.

Nagngangalas ngani ako ta sa mga bareta kan western media na ginamit kan lokal na radyo asin diyaryo na suboot may mga Pilipino na kaarayon duman sa mga rioters asin mobsters sa US Capitol.

Kun oogkoron mga American citizens na idto, nagboboroto na duman asin imbuelto na sa politika kan Amerika bako man sa Pilipinas. Pusong Amerikano na sinda.

Marhay ngani na an mga Pilipino na naka-erestar sa manlaen-laen na parte kan Amerika nagtutubod na an kontrobersiya matatapos man giraray asin mabalik an normal na buhay duman.

Nagtogot na si Presidente Donald Trumph na maghilig sa pwesto sa Enero 20 mantang si incoming President Joe Biden pig-proklamar na bilang bagong Presidente kan Amerika.

An Amerika pag-nagbahon kalinturado an Pilipinas pero sa kontrobersya ngonian an temporaryong problema kan Amerika mayong epekto sa Pilipinas lalo na ta may sadering Independienteng foreign policy an gobyerno Pilipino.

An kapangganahan kan mga Democrats sa Amerika ngonian mayong magiguin epekto sa presidential election sa 2022. Kaya magporondo na kita magparatararamm na an political system sa Pilipinas iyo na lugod an pig-aarog sa America ta naenot sinda sato.